Artykuł 1 Statutu stwierdzał, że  „Państwowy Instytut Meteorologiczny jest wyższym zakładem naukowo-badawczym, jednoczącym całokształt państwowej służby meteorologicznej na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.” W artykule  3. Statutu wymieniono, że do zadań Instytutu należy: organizowanie i prowadzenie badań naukowych z zakresu meteorologii, organizowanie służby meteorologicznej (ze szczególnym  uwzględnieniem potrzeb rolnictwa, wojskowości, lotnictwa, marynarki, komunikacji lądowej i wodnej, oraz wyzyskania sił wodnych), nadzór nad stacjami i zakładami meteorologicznymi, popieranie badań i prac meteorologicznych oraz publikacja wyników tych badań.

De facto Instytut działał już od pierwszej wiosny po odzyskaniu niepodległości jako Centralny Instytut Meteorologiczny. Powstał z inicjatywy Zarządu Biura Meteorologicznego przy Muzeum Przemysłu i Rolnictwa – z przekształcenia Stacji Meteorologicznej działającej tam od 1885 roku.  Pierwszym dyrektorem Instytutu był prof. dr Władysław Gorczyński, a w późniejszych latach  kierowali nim m.in. Szwajcar Jean Lugeon i Jan Blaton. Instytut mieścił się w Pałacu Staszica przy Krakowskim Przedmieściu.  W 1922 roku został ustawą sejmową przemianowany na Państwowy Instytut Meteorologii. W tym czasie w terenie działało już około tysiąca stacji meteorologicznych. Początkowo Instytut podlegał Ministrowi Rolnictwa i Dóbr Państwowych, ale w 1933 roku zostanie przesunięty do Ministerstwa Komunikacji.

Państwowy Instytut Meteorologiczny obejmował wydziały: Klimatologiczny, Sprawdzań Przyrządów, Synoptyczny (opracowujący prognozy pogody),  Aerologiczno-Wojskowy i Morski.  Rozbudowanie tych dwóch ostatnich wydziałów:  Morskiego (przeniesionego z Wolnego Miasta Gdańska do Gdyni)  i Aerologicznego (przeniesionego z Warszawy do Jabłonnej), stanie się w okresie międzywojennym priorytetem rozwoju Instytutu.

(Na zdjęciu: pracownicy Państwowego Instytutu Meteorologicznego podczas pracy. Dyżurny meteorolog dokonuje zmiany pasków dobowych na aparatach rejestrujących prędkość i kierunek wiatru. Dyżurny synoptyk wykreśla mapę pogody. Fotografia z 1937 roku ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego.)