Biogram Postaci z tego okresu
 Henryk Stanisław Segno     

Henryk Stanisław Segno  

 
 
1882-01-22 - 1964-07-21
Biogram został opublikowany w latach 1995-1996 w XXXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Segno Henryk Stanisław (1882–1964), pionier lotnictwa, pilot. Ur. 22 I w Petersburgu, był synem Stanisława i Zofii z Wambachów; ojciec prowadził biuro celno-ekspedycyjne i był organizatorem przemysłu cukrowniczego w Rosji.

S. szkołę średnią ukończył w Petersburgu, po czym studiował w tamtejszej Wyższej Szkole Technicznej Instytutu Technologicznego. W r. 1910 zbudował wraz z kolegami szybowiec, tzw. balansjer (pilot był podwieszony do elementów jego konstrukcji i trzymał się ich rękoma, posługując się nogami przy starcie i lądowaniu). Prób wzlotów na tym szybowcu dokonywał na wydmach koło Sestrorecka, naprzeciw twierdzy Kronsztadt; zostały mu one jednak wkrótce zabronione. W tym czasie zapisał się do petersburskiego Aeroklubu. Wiosną 1910 wyjechał do Francji ze znajomym pilotem z Aeroklubu, A. Lebiediewem, delegowanym przez ten klub do odbioru dwupłatowca «Farman». We Francji S. zwiedził m.in. fabrykę silników «Gnome», zakłady H. Farmana i L. Blériota. Latał tam również jako pasażer na samolocie «Farman». Po powrocie do Rosji uczył się latać w Gatczynie położonym ok. 40 km na zachód od Petersburga i tam w maju 1910 zdał egzamin lotniczy, uzyskując dyplom pilota nr 1 Aeroklubu Wszechrosyjskiego. Brał udział w pokazach lotniczych w Petersburgu. W czasie imprezy zorganizowanej w ramach «tygodnia lotniczego» w Sosnowcu, z której dochód przeznaczony był na Polską Macierz Szkolną, dokonywał lotów między Sosnowcem a Będzinem. Od listopada 1910 do września 1911 pracował jako pilot oblatywacz i instruktor pilotażu w Warszawskim Tow. Lotniczym «Awiata» w Warszawie. W dn. 24 VI 1911 spadł na polu Mokotowskim z wysokości 10 m na samolocie «Aviatic» i doznał ciężkich potłuczeń. Wyszkolił na pilotów kilka osób cywilnych i kilku oficerów rosyjskich. W poł. marca 1911 był delegowany do Neustadt pod Wiedniem w celu wypróbowania i odebrania samolotu «Etrich». Na samolocie tym dokonał potem kilkuminutowego przelotu nad Warszawą w dn. 14 VIII 1911 (dzień później po takim samym przelocie dokonanym przez Michała Scipio del Campo). W dn. 13–14 VIII t.r. latał również z aktorką Marią Mrozińską jako pasażerką. Jesienią t.r. brał udział w wystawie lotniczej w Petersburgu, a w podpetersburskich miejscowościach, w Gatczynie i w Kołomagach, dokonywał pokazowych lotów na samolocie «Etrich». Po zakończeniu pracy w Tow. «Awiata» wyjechał na jakiś czas do Francji w celach turystycznych, skąd przez Włochy i Warszawę wrócił do Petersburga.

W czasie pierwszej wojny światowej S. pracował w dyrekcji Rosyjskiego Budowlanego Tow. Akcyjnego w Tallinie jako sekretarz. W czerwcu 1919 przyjechał do Warszawy, gdzie był zatrudniony do r. 1923. Z kolei przeniósł się do Czeladzi (pow. Będzin). Był kierownikiem działu w wyższym nadzorze górniczym kopalni «Saturn», «Jowisz» i «Mars». Lata okupacji niemieckiej spędził w Czeladzi do r. 1942, kiedy to został wysiedlony do Generalnego Gubernatorstwa. Zamieszkał w rodzinnym majątku Nadbrzeże w pow. warszawskim. Po drugiej wojnie światowej przebywał na Śląsku, pracując w różnych przedsiębiorstwach państwowych. W r. 1951 przeszedł na emeryturę i został tłumaczem przysięgłym języka rosyjskiego, niemieckiego i francuskiego. W r. 1961 został członkiem Klubu Seniorów Aeroklubu PRL. Ogłosił drukiem Moje wspomnienia lotnicze (w: „Pierwsze skrzydła”, Oprac. E. Banaszczyk, W. 1960, Wyd. 2, W. 1972). Zmarł 21 VII 1964 w Katowicach i tam został pochowany.

Żonaty od r. 1913 z Olgą Dukszta-Dykszyńską (zm. 1964), S. miał z nią: córkę Irenę (1915–1989), mikrobiologa, zamężną Czarnomską, i syna Ludwika (1917–1968), inżyniera mechanika, kapitana lotnictwa RAF w czasie drugiej wojny światowej, po wojnie przewodniczącego Stow. Lotników Polskich w Wielkiej Brytanii, zmarłego w Londynie.

 

Konieczny J. R., Malinowski T., Mała encyklopedia lotników polskich, W. 1983 (fot.); – Cynk J. B., Polish Aircraft 1893–1939, London 1971; Glass A., Polskie konstrukcje lotnicze 1893–1939, W. 1976; Jungowski E., O pionierach polskiej myśli lotniczej, W. 1967; Konieczny J. R., Zaranie lotnictwa polskiego, W. 1961; Ku czci poległych lotników, W. 1933 s. 16 (fot.), 21; Polska lotnicza, W. 1937 s. 7; – Pierwsze skrzydła, Oprac. E. Banaszczyk, W. 1972 s. 40, 80, 96 (wspólna fot.), 119–20, 240–1 (2 fot. i fot. wspólna); Piotrowski G., Z wysokości lotu i w perspektywie czasu (reportaż lotnika), W. 1932 s. 66; Rychter W., Skrzydlate wspomnienia, W. 1980 s. 21–2; –  „Dzien. Zachodni” 1964 nr 173, 174, 177; „Kur. Pol.” 1911 nr 173, 224; „Świat” 1911 nr 33 (wspólna fot.), nr 34 (wspólna fot.); – Urząd Miasta Czeladź: Kartoteki ewidencyjne z l. 1940–5, 1945–51, 1951–81; – Informacje zięcia, Mirosława Czarnomskiego z Kat.

Henryk Korczyk

 

 

Powyższy tekst różni się w pewnych szczegółach od biogramu opublikowanego pierwotnie w Polskim Słowniku Biograficznym. Jest to wersja zaktualizowana, uwzględniająca opublikowane w późniejszych tomach PSB poprawki i uzupełnienia.      

 

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.