Biogram Postaci z tego okresu
 Klaudiusz Gabriel de Choisy     

Klaudiusz Gabriel de Choisy  

 
 
1723-01-27 - ok. 1800
Biogram został opublikowany w 1937 r. w III tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Choisy Klaudiusz Gabriel de (ur. 1723 † ok. 1800), oficer francuski w służbie konf. barskiej, syn Klaudiusza i Petroneli z Tolliardów, ur. się w Moulins (dep. Allier) 27 I, rozpoczął służbę w r. 1741, na froncie zaś flandryjskim od r. 1744; ranny pod Fontenoy (11 V 1745) i podczas oblężenia Brukseli (luty 1746), kończył tę wojnę w randze porucznika kawalerii. W wojnie siedmioletniej, służąc jako kapitan w okupowanym Hanowerze (1757–1762), mniej miał sposobności do odznaczeń, otrzymał jednak order św. Ludwika (1760) oraz rangi majora (1763), a po wojnie pułkownika (1768) w legii lotaryńskiej. We wrześniu 1771 r. przy boku brygadiera Vioménila przybył z 19 innymi oficerami do Cieszyna, by służyć Generalności konf. barskiej radą instruktorską. Przydzielony do komendy załogi tynieckiej, przez stosunki z paru krakowskimi mieszczanami przygotował wszystko systematycznie do zaskoczenia załogi rosyjskiej na Wawelu. Wykonał ten zamach w nocy na 2 II 1772, ale właściwie wyręczyli go podkomendni: kpt. Vioménil, Saillant, Desprès, kiedy Ch., napotkawszy nieprzewidziane przeszkody, rezygnował już z przedsięwzięcia. Wprowadził zaraz na Wawel swój oddział i, wzmocniony sukursem kolegi ppłk. Galiberta z Lanckorony, dzielnie przetrwał 70-dniowe oblężenie. Najkrwawiej odparł szturm 29 II; wytrzymał bombardowanie, głód, pragnienie i brak lekarstw, ale wobec ujawnionej tajemnicy rozbioru podpisał z Suworowem kapitulację (24 IV). Ksawery Branicki starał się o uwolnienie Ch-go i towarzyszy, lecz daremnie. Wszyscy Francuzi zostali zesłani do Kijowa, a czy stamtąd dalej w głąb Rosji – niewiadomo. Wracał Ch., uwolniony nie bez interwencji Diderota, latem 1773 r. przez Polskę i Austrię. W Wiedniu wyrażali mu swój podziw Maria Teresa i cesarz Józef, w Strasburgu (wrzesień) żegnali go emigranci konfederaci; w Paryżu czekała nań pensja 2000 l. przy komandorii orderu św. Ludwika. Wkrótce, (1774), rząd francuski w tych słowach oddał sprawiedliwość nowemu brygadierowi: »Zesłany do odległej prowincji, okazywałeś WPan przez cały czas niewoli to samo męstwo, odrzuciłeś z godnością zdradzieckie propozycje, zmierzające do wykrycia planów JKrMci. Stałości twej nie zachwiała pogróżka osobistych udręczeń, ani pokusa osobistego uwolnienia«. Po kilku latach wznowionej służby u dragonów i strzelców konnych Ch. zgłosił się do korpusu Rochambeau, udającego się na pomoc Amerykanom. Za zdobycie miasta Gloucester i czynny udział w oblężeniu Yorktownu nagrodzony 9 XII 1781 szarżą marszałka polnego. Po wybuchu rewolucji w bolesnej rozterce między królem i ludem przeszedł do Alzacji na nieponętną posadę rachmistrza; służył w Strasburgu, Grenobli, Avignonie, które to miasto, jak mu przyświadczył magistrat, »ocalił od najokropniejszych klęsk«, więc niechybnie stawił czoło terorystom Jourdana. W styczniu prosił o służbę na granicy, w pobliżu przyszłego frontu; wreszcie wobec nagonki jakobinów 22 II 1792 podał się do dymisji, mając za sobą 23 kampanie ogniowe, a 51 lat służby. Żył z dziesięcio- a potem czterotysięcznej emerytury jeszcze we wrześniu 1799 r.

 

Lettres particulières du bar. de Vioménil, Paris 1808; Six G., Dictionnaire des généraux et amiraux de la Révolution et de l’Empire, Paris 1934; Sapieżyna T., Z pamiętnika konfederatki, Lw. 1914; Konopczyński W., Od Sobieskiego do Kościuszki, Kr. 1921; tenże, Konfederacja barska, II (w druku). Koresp. Vioménila w Arch. Spr. Zagr. w Paryżu; 2 etaty służby tamże w Arch. Min. Wojny.

Władysław Konopczyński

 

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.