Słupica (Słupicz) Hrehory Bohuszewicz zw. Żdanem h. własnego (zm. między 1592 a 1596), komornik ziemski, potem sędzia grodzki bracławski. Był synem Bohusza (zob.), młodszym bratem Bohdana (zob.).
S. po raz pierwszy pojawia się w listach Zygmunta Augusta z 5 IX 1555 z Rudnik, informujących o jego pobycie na dworze w związku ze staraniami o odzyskanie dóbr dziedzicznych, objętych konfiskatą po poddaniu Bracławia przez brata Bohdana w r. 1551. Po śmierci tegoż, sprawując przez kilkanaście lat opiekę nad jego potomstwem, S. podjął zabiegi o utrzymanie podstaw ekonomicznych rodu oraz odbudowę jego prestiżu, stając się głównym adwersarzem Zasławskich w walce o utrzymanie dziedzicznej Kuny z przyległościami. On to uzyskał od Zygmunta Augusta potwierdzenie nadań Słupiczańskich z czasów Świdrygiełły i Witolda (1555). W wyniku energicznych starań, otrzymał 30 V 1556 list intromisyjny w skonfiskowane w r. 1551 dobra, przy czym wobec pozostawania tychże w rękach Zasławskich oraz niepełnych lat bratanka Semena i jego siostry Maruszy, list ów powoływał się na zapis ojca S-y – Bohusza. Na jego schedę, jako dziedziczącego w młodszej linii Słupiców, składały się: Derenkowce, Jasłowiec (Jasłowicze), Kaliczynce (Kaletyńce), Rolińce i Hubnik z przyległościami, w tym z «uchodami leżącemi obapoł po rzece Bohu», czyli wsiami we włościach trościanieckiej i berszadzkiej. Była to połowa z dóbr nadanych przez w. kniazia Witolda Iwanowi Słupicy. Obok Zasławskich w roli pretendenta do części sukcesji po Bohdanie wystąpił jednak także będący w konflikcie z Zasławskimi star. bracławski i winnicki kniaź Bohusz Korecki (z tytułu wydatków na odbudowę zamku bracławskiego w r. 1550); 15 VI 1562 Zygmunt August ostrzegał go z Wilna, aby nie dopuścił do intromisji w te dobra młodych Zasławskich, zaś 29 X t.r. reprezentujący ich interesy przyszły hetman w. lit. Grzegorz Chodkiewicz (formalny opiekun) pozywał Koreckiego o bezprawne zagarnianie dochodów i pożytków z Kuny, Husakowiec i Roliniec. Ostatecznie wobec dalszych pretensji opiekunów kniaziów Janusza i Michała Kuźmiczów Zasławskich, król po kolejnych interwencjach S-y potwierdził 15 IV 1566 jego bratankowi XV-wieczne przywileje na Kunę z przyległościami. W r. 1575 pomógł mu S. w objęciu dziedzictwa, a o utrzymanie rodowych posiadłości toczył następnie wieloletnie procesy (1581–5, 1592–6) z Zasławskimi w ziemstwie bracławskim i w Tryb. Kor., podczas których skutecznie polemizował z ich plenipotentami, wykazując się dobrą znajomością praw koronnych i litewskich.
W r. 1569 S. wziął udział w odbytym na zamku w Bracławiu okazowaniu szlachty pow. bracławskiego i winnickiego, związanym z podpisaniem unii polsko-litewskiej. W imieniu całego rodu złożył wtedy przysięgę przed komisarzem królewskim. W l. 1576 i 1577 występował wraz z elitą woj. bracławskiego przeciw unifikacyjnym zabiegom Stefana Batorego i umacnianiu wpływów polskich na odłączonych od Litwy ziemiach ruskich. Był jednym z dwudziestu dwóch sygnatariuszy skierowanej 7 VII 1577 do króla protestacji, w której domagano się przestrzegania uchwał sejmowych z l. 1564 i 1569 o inkorporacji ziemi wołyńskiej do Korony, gwarantujących woj. bracławskiemu przywileje oraz prawo do używania języka ruskiego w sprawach urzędowych z Koroną; swą pieczęć przyłożył na tym dokumencie jako drugi w kolejności (B. Czart.: rkp. 307). Po spaleniu przez ordę białogrodzką zamku i grodu winnickiego 8 X 1580, podobnie jak bratanek Semen i większość ziemian bracławskich, zgłosił S. na sejmie warszawskim do zapisania w Metryce Wołyńskiej (3 II 1581) manifest o spaleniu praw i przywilejów, który złożył na przechowanie w Winnicy u krewnego – poborcy woj. bracławskiego Semena Wasylewicza Obodeńskiego.
Związki klientalne z Chodkiewiczami i Koreckimi, a rodzinne z częścią miejscowych rodów kniaziowskich, umożliwiły S-y karierę urzędniczą. Ok. r. 1584 obrano go na komornika ziemskiego bracławskiego (z tytułem tym wzmiankowany jest 25 IX 1584 i 1 VII 1585). Urząd ów sprawował zapewne do r. 1586 (wtedy to na zjeździe szlachty bracławskiej przedstwiony został nowy komornik Oleksiej Diakowski), z racji jego charakteru często zastępując nieobecnego podkomorzego, którym od 1 VII 1583 był jego krewny Ławrentyj (Wawrzyniec) Gniewoszewicz Piaseczyński z Kuniowa, pełniący także funkcję pisarza, a następnie sekretarza JKM. W r. 1592 być może z cesji, bądź co bardziej prawdopodobne, po śmierci szwagra Romana Krasnosielskiego, objął S. urząd sędziego grodzkiego bracławskiego (z tytułem sędziego występuje w aktach od 25 II t.r.). W sprawowaniu tego urzędu pomogło mu zapewne doświadczenie prawnicze zdobyte w sporze z Zasławskimi. Zamieszkał wówczas w Bracławiu (w r. 1592 woźny tam właśnie składał kierowane do niego pozwy, przedtem siedzibą S-y były wykupione od Krasnosielskich Nosowce, w których po jego śmierci rezydowała żona z synami). Dn. 4 XI 1592 przeprowadził w grodzie bracławskim wraz z bratankiem Semenem ostateczny dział rodowych włości. Obaj wnieśli wówczas spore, świadczące o wartości dzielonych dóbr, wadia po 5 tys. kóp gr. lit. (J. Zasławski straty wynikłe z pozbawienia go kaduka po Bohdanie szacował w r. 1584 na 2 640 kóp gr. lit.). S. stał się w ten sposób pełnoprawnym właścicielem położonych po prawej stronie Bohu: Roliniec, «uchodów» z Połoską i połowicą rzeki Bohu, Trościańca z połowicą rzeki Batohu, słobody Batoha z przyległościami, w tym lasami Kaliczyńcem i Derenkowcem. Reakcją J. Zasławskiego, wówczas już woj. podlaskiego, na ten akt były kolejne pozwy dla Słupiców z 4 XI i 13 XII t.r., w których nazywał ich «dzierżawcami nieprawnymi, ale gwałtownymi» i żądał odszkodowania w wysokości 6 200 kóp gr. lit. Prawdopodobnie wraz z bratankiem wziął S. udział w wyprawie wojennej, z czym zapewne łączyć trzeba przeprowadzony przez nich dział. Zmarł między grudniem 1592 a grudniem 1596, kiedy to w sądach występować zaczęli pod opieką matki oraz Iwana Mieleszki jego nieletni synowie i córka wraz z bratankami.
O żonie S-y brak bliższych informacji; 1 II 1599 protestowała ona przeciwko kniaziom Januszowi i Krzysztofowi Zbaraskim o pogonienie bobrów na rzece Berszadzi jako wdowa «pani Słupicka sędzina grodzka bracławska». Z małżeństwa tego pozostawił dwóch synów, używających przydomka Zdanowicz – Hrehorego (zm. przed 1599) i Jurija (Jerzego; zm. ok. 1607), ożenionego z Maruszą (Marianną) Diakowską (Dyakowską), córką Mikołaja, która po jego śmierci jeszcze trzykrotnie wstępowała w związki małżeńskie (ok. 1607 za Pawłem Prysowiczem Zabłockim, ok. 1617 Iwanem Dżusą v. Dziusą i ok. 1618 za Wojciechem Birkowskim, skarżonym w r. 1621 o bigamię przez Bogumiłę Turowicką). Syn Jurija, także Jurij, zginął w kwietniu 1618 podczas drugiego zorganizowanego przez Wasyla Rohozińskiego zajazdu na Kunę jako ostatni męski potomek rodu Słupiców. Dobra Słupiców spadłe na Helenę (Halszkę) Wasylową Rohozińską, córkę Semena, i Fedorę – wnuczkę S-y, zamężną za Aleksandrem Kruszelnickim, stały się w początkach XVII w. podstawą fortun magnackich Zbaraskich – Berszada (Berszadź), Kalinowskich – Trościaniec (Smiłhorod, Adamgród) i Derenkowce.
Słown. Geogr. II (Kuna, Nosowce, Trościaniec, Tywrów); Pułaski, Kronika, II (reprint) 139, 141–3 (Piaseczyńscy); Aftanazy R., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, Wyd. 2, Wr. 1996 X (woj. bracławskie) 170; Dziadulewicz S., List szlachty województwa bracławskiego do króla Stefana Batorego, „Mies. Herald.” R. 15: 1936 s. 69–71 (pieczęć S-y); Gawroński F. Rawita, Z dziejów rodziny Słupiców, w: Studia i szkice historyczne, S. 3, Kijów 1915 s. 230–1 (błędy); Jakovenko N. M., Ukraïnska šljachta s kinca XIV do seredini XVII st., Kiïv 1993 s. 56, 149, 173, 215; Lipiński W., Czołobitna do króla Stefana Batorego od szlachty województwa bracławskiego 7 lipca 1576 roku, w: Echa przeszłości, cz. 2 s. 74–7; [Rolle A. J.] Dr Antoni J., Po inkursji kozackiej. Z wewnętrznych dziejów Bracławszczyzny, Kr. 1890; – Źródła Dziej., XX 101, 106, 107–8, 109–17, 121, XXI 313, 314, 614, 616, 618; – AP w Kr.: Arch. Sanguszków MB/1 (wypisy B. Gorczaka? dot. Słupiców z drzewem genealogicznym), t. 115/38 (genealogia Krasnosielskich), t. 115/39, 49 (genealogia Koszków), t. 119/29 (genealogie Piaseczyńskich i Krasnosielskich), t. 141/1, 201/1 (sumariusz spr. Krasnosielskich i Piaseczyńskich), t. 205/23, t. VII/80, VIII, XVI, XVIA, XIX, XXII, XXVII, XXI, XXX/59, XXXI/40, 62, 66, XXXII/35; B. Czart.: rkp. 307 (list ziemian bracławskich do Batorego 7 VII 1577; pieczęć S-y); Centralnyj istoričnyj archiv Ukraïny w Kijowie: Fond 49 (Potoccy) opis 2 spr. 1374 nr 54 k. 27–37v. (rozgraniczenie włości posłupiczańskich z 16 VI 1629); Centralnyj gosudarstvennyj archiv drevnich aktov w Moskwie: Fond 389 opis 1 spr. 195 z. 5 (Metryka Wołyńska) k. 339v.–340; L’vivs’ka Deržavna Naukova Biblioteka im. V. Stefanyka we Lw.: Fond 5 (Ossolińscy) opis 1 III nr 4102 k. 6v., nr 4105 k. 36–41v., 44–45, 46–48v., 56–59, 89–90, 97–98v., 99–99v., 105–105v., 120–121, 142, 164–165, 166–169v., 181–181v., nr 4106 k. 1–1v., 3–4v., 9–10, 31–31v., 40–43, 44–45v., 46–48, 48–49v., 50–50v., nr 4108 k. 13, 26, 27, 29, 31, 33v.
Beata Nykiel