Szwer Mikołaj h. Pogoń (zm. 1455), wójt dziedziczny lelowski.
Był synem Stanisława, mieszczanina lelowskiego. Jego brat Tomasz, zwany Głowienką, był kanonikiem uniejowskim (1420), archidiakonem łęczyckim (1420), kanonikiem kapituł włocławskiej (1421), wrocławskiej (1421) i kurzelowskiej (1426).
W r. 1415 wystąpił S. po raz pierwszy jako mieszczanin lelowski i świadek na dokumencie fundacyjnym szpitala Świętego Krzyża za murami Lelowa. W r. 1426 kupił od Mikołaja Wejmana, mieszczanina z Olkusza, wójtostwo lelowskie za 400 grzywien, ogród przed m. Lelowem i kamienicę w mieście. Wójtostwo obejmowało dwa łany z ogrodami i łąką w Lelowie i Staromieściu Lelowskim oraz folwark w Ślęzanach. W r. 1429 jako wójt lelowski ustanowił S. swego brata Tomasza pełnomocnikiem w sprawie z Katarzyną, córką zmarłego Paszka, niegdyś wójta lelowskiego. W r. 1432 nabył od braci Jana, Jakuba i Mikołaja Turskich części dziedziczne w Turzynie pod Lelowem (za 180 grzywien i postaw sukna), godząc się jednak na ich odsprzedanie w ciągu sześciu lat. Transakcja ta stała się przyczyną licznych procesów, toczonych przed sądem ziemskim krakowskim, m.in. w r. 1432 o kradzież przez Turskich dwóch koni i wozu, należących do S-a, w r. 1435 o bezprawne zamieszkiwanie przez Mikołaja Turskiego w domu S-a w Turzynie, w r. 1437 o spasienie końmi zboża S-a przez Marcina Turskiego, w r. 1441 o bezprawne wybudowanie przez S-a cegielni na wspólnym gruncie we wsi Turzyn i o 100 grzywien szkody. Mimo licznych zatargów z Turskimi i podejmowanych przez nich prób odzyskania majątku, S. zdołał utrzymać w swych rękach większość nabytków w Turzynie. Sądził się też z innymi osobami, np. w r. 1432 z Janem Gradem z pobliskiego Mełchowa o podniesienie przez S-a wody na rzece Wąwoźnej, zatopienie grobli i wyrządzenie szkód wartości 20 grzywien, ze Święszkiem z niedalekich Perzyn (1435–6) o szkody poczynione przez woły przygnane do Lelowa, a w r. 1437 z gwardianem klasztoru franciszkanów w Lelowie Mikołajem o wyrządzenie przez tegoż szkody S-owi przez wzniesienie grobli i podniesienie wody na Wąwoźnej. Jako wójt dziedziczny przewodniczył S. miejscowemu sądowi ławniczemu. W r. 1450 zdołał uwolnić od jurysdykcji sądu ziemskiego krakowskiego mieszczanina lelowskiego Macieja, oskarżonego przez Jana, kmiecia z Piasku koło Lelowa, o zabójstwo jego ojca, oraz postawić go przed swoim sądem wójtowskim w Lelowie; niewątpliwie zjednał tym sobie miejscowych mieszczan i podbudował własny autorytet.
Za zasługi i męstwo okazane w wojnie z Krzyżakami król Władysław Jagiełło nadał S-owi w r. 1434 szlachectwo oraz h. Pogoń, wyobrażający zbrojną rękę, wyłaniającą się z żółtej chmury, trzymającą miecz, ubroczony na końcu krwią. Nie wiadomo, w której z wojen z Zakonem S. szczególnie się odznaczył. Być może brał udział w wyprawach podejmowanych od r. 1409, ale może uczestniczył tylko w tzw. wyprawie sierotek w r. 1433. W r. 1444 Mikołaj Turski naganił szlachectwo S-a, jednak po okazaniu przez niego na wiecu generalnym w Krakowie dokumentu nobilitacyjnego Władysława Jagiełły, musiał odwołać oskarżenia i ponieść stosowną karę. S. zmarł w r. 1455.
W małżeństwie z Małgorzatą, wzmiankowaną od r. 1442, miał S. trzech synów: Tomasza, poświadczonego w l. 1454–78, Jana, zwanego sędzią, odnotowanego w l. 1456–79, i Mikołaja, występującego w l. 1456–1504, oraz córkę Annę, wzmiankowaną w l. 1456–1500. Po śmierci S-a jego dzieci dokonały w l. 1456–8 podziału majątku ojczystego i macierzystego. W r. 1463 Mikołaj Turski próbował zakwestionować szlachectwo Jana, ostatecznie jednak wycofał oskarżenie.
Album armorum nobilium Regni Poloniae XV– XVIII saec. Herby nobilitacji i indygenatów XV– XVIII w., Oprac. B. Trelińska, L. 2001 s. 43–4 nr 4; Słown. Hist.-Geogr. Ziem Pol., V (Lelów, pełny wykaz liter. i źródeł); – Dola K., Wrocławska kapituła katedralna, L. 1983 s. 366; Jabłońska A., Kapituła uniejowska do początku XVI wieku, Kielce 2005 s. 190–1; Kowalska-Pietrzak A., Prałaci i kanonicy kapituły łęczyckiej do schyłku XV wieku, Ł. 2004 s. 138–40; Laberschek J., Najstarsze nobilitacje w Polsce na przykładzie Mikołaja wójta lelowskiego i Jana Służki z Mirowa, w: Homines et societas. Czasy Piastów i Jagiellonów. Studia historyczne ofiarowane Antoniemu Gąsiorowskiemu w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin, P. 1997 s. 159–67; Michta J., Heraldyka samorządowa województwa świętokrzyskiego i jego symbolika, Kielce 2000 (barwna rekonstrukcja h. S-a); Szymański J., Herbarz średniowiecznego rycerstwa polskiego, W. 1993 s. 225–6; Wdowiszewski Z., Regesty nobilitacji w Polsce (1404–1799). Materiały do bibliografii, genealogii i heraldyki polskiej 9, Buenos Aires 1987 s. 2; Zaborski Z., Z dziejów parafii Lelów i Staromieście, Częstochowa 1998, Aneksy 1, s. 290–3.
Jacek Laberschek