Kalabiński Stanisław (1890–1941), pułkownik W. P., działacz niepodległościowy. Ur. 15 XI w Sosnowcu, syn Michała i Tekli ze Szkoców. Jako uczeń brał udział w strajku szkolnym 1905 r. Następnie ukończył polską Szkołę Handlową w Będzinie, potem studiował na Wyższej Szkole Handlowej (WSH) w Warszawie, wreszcie na UJ. W tym okresie wstąpił do Organizacji Młodzieży Niepodległościowej «Zarzewie» i uczestniczył w pracach sekcji do sprawy chełmskiej, w Komisji Szkolnej kierującej pracą organizacyjno-ideową szkolnych kół zarzewiackich i skautingu oraz w tzw. piątkach Legii Niepodległościowej na WSH. Za działalność niepodległościową został aresztowany i wysiedlony z Król. Pol. Udał się następnie do Galicji i brał aktywny udział (1910) w pracy wojskowej «Zarzewia» – Armii Polskiej (AP), a następnie od r. 1912 w Drużynach Strzeleckich. Ukończył kurs instruktorski w Rabce oraz Szkołę Oficerską w Nowym Sączu w r. 1914. Po wybuchu pierwszej wojny światowej K. uczestniczył w walkach zbrojnych Legionów Polskich, początkowo w 1. potem w 5. p. piechoty I Brygady jako dowódca plutonu, a od października 1915 jako dowódca kompanii. W październiku 1914 r. został mianowany podporucznikiem, a w listopadzie 1916 r. porucznikiem. Był dwukrotnie ranny. Podczas kryzysu legionowego był początkowo internowany w Beniaminowie. W kwietniu 1918 r. przeszedł do Polskiej Siły Zbrojnej. We wrześniu 1918 r. został mianowany kapitanem i dowódcą kompanii Szkoły Podoficerskiej Inspektoratu Szkolenia Piechoty, a po utworzeniu Wojska Polskiego był dowódcą tejże szkoły, następnie dowódcą szkoły dla formujących się I i II Dywizji Piechoty Legionów. Od kwietnia 1919 r. dowodził batalionem w 3 p. piechoty Legionów. W kwietniu 1920 r. mianowany majorem, został w październiku t. r. dowódcą 24 p. piechoty i na stanowisku tym pozostawał do roku 1930. W r. 1922 mianowany podpułkownikiem, w 1925 pułkownikiem. W latach 1930–6 był dowódcą Brygady Korpusu Ochrony Pogranicza (KOP) w Grodnie. W l. 1936–9 był dowódcą Piechoty Dywizyjnej 30 Dywizji Piechoty (DP) w Kobryniu. W 1939 r. K. został mianowany dowódcą 55 Rezerwowej Dywizji Piechoty wchodzącej w skład Armii «Kraków».
W czasie kampanii wrześniowej K. dowodził dywizją, która w ciągłych walkach przeszła szlak bojowy we wzorowym porządku od Mikołowa na G. Śląsku do okolic Rawy Ruskiej, gdzie 20 IX nastąpił kres walk. W czasie całej kampanii K. wykazał duże doświadczenie bojowe i umiejętności taktyczne, inicjatywę i odwagę osobistą. Do najważniejszych walk stoczonych przez K-ego należy bitwa pod Osiekiem 10 IX, gdzie organizował obronę przeprawy Armii «Kraków» przez Wisłę pod Baranowem wobec silnych ataków nieprzyjaciela dążącego do odcięcia i zniszczenia wojsk na lewym brzegu Wisły. Po całodziennej ciężkiej walce K. poprowadził osobiście natarcie odnosząc pełny sukces i ratując sytuację armii. Ostatnia większa bitwa została stoczona przez K-ego pod Ulowem 19 IX, gdzie po rozpaczliwych walkach obronnych przebił się on na czele 300-osobowej kolumny żołnierzy przez otaczający pierścień czołgów i artylerii niemieckiej.
K. przedostał się następnie do Warszawy, gdzie został aresztowany w początkach listopada 1939 r. i najpierw wywieziony do Oflagu IX C. Dnia 12 IV 1940 r. K. został aresztowany przez Gestapo z Kassel, które 26 IV przekazało go do obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie. Przez cały okres (ponad rok) pobytu w Buchenwaldzie K. więziony w bunkrze był nieludzko katowany i torturowany. Uporczywie jednak odmawiał podpisania fałszywego oświadczenia jakoby w okresie kampanii wrześniowej miał wydać rozkaz rozstrzeliwania niemieckiej ludności cywilnej. Przewieziony 25 VI 1941 do więzienia gestapo w Radomiu, na rozkaz szefa policji bezpieczeństwa dystryktu radomskiego został tam rozstrzelany 15 VIII 1941 r. K. był odznaczony Virtuti Militari V klasy, Krzyżem Niepodległości, 4 krotnym Krzyżem Walecznych, Orderem Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi i licznymi medalami. Za kampanię wrześniową został pośmiertnie odznaczony Orderem Virtuti Militari IV kl. Z żony Marii miał synów: historyka Stanisława (ur. 1923) i inżyniera Bolesława (ur. 1927).
Enc. Wojsk., III; Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; – Bagiński H., U podstaw organizacji Wojska Polskiego 1908–1914, W. 1935; Historia 24 p. piechoty – zarys, Łuck 1926; Datner S., Zbrodnie Wehrmachtu na jeńcach wojennych w II wojnie światowej, W. 1964; Kirchmayer J., Kampania wrześniowa, W. 1946; Pałac J., Zarys historii wojennej 24 p. piechoty, W. 1930; Polskie Siły Zbrojne, Londyn 1956 I; Sikorski A., Działania grupy Sandomierz w czasie kampanii wrześniowej, „Wojsk. Przegl. Hist.” 1961 nr 2 (Głowacki L., Uzupełnienia do artykułu A. Sikorskiego, „Wojsk. Przegl. Hist.” 1962 nr I); Steblik W., Zarys działań wojennych Armii „Kraków” w kampanii wrześniowej 1939 roku, Londyn 1949; – Hoffman B., A Kole Vas zabije, Prešow 1946; Rzepecki J., Wspomnienia i przyczynki historyczne, W. 1956; – „Niepodległość” T. 16: 1937.
Krzysztof Dunin-Wąsowicz
Powyższy tekst różni się w pewnych szczegółach od biogramu opublikowanego pierwotnie w Polskim Słowniku Biograficznym. Jest to wersja zaktualizowana, uwzględniająca opublikowane w późniejszych tomach PSB poprawki i uzupełnienia.