Szaynok (Szajnok) Teodor (1833–1894), fotograf.
S. uczył się zawodu u pierwszego zawodowego fotografa we Lwowie Hipolita Augusta Chołoniewskiego. Pracę rozpoczął w r. 1860 w przejętym po nim zakładzie przy ul. Pojezuickiej 174 (późniejsza ul. Jagiellońska 6). W r. 1860 sfotografował lwowski kościół św. Jana. Wykonywał fotograficzne reprodukcje dzieł sztuki oraz fotografie krajobrazowe i portretowe, m.in. członkiń Stow. im. Klaudyny Potockiej (tzw. klaudynek): Felicji Boberskiej, Zofii Romanowiczówny i Leonii Wildowej. Między r. 1860 a 1863 wykonał portrety Włodzimiera Borkowskiego, Aleksandra Fredry, Teresy z Lityńskich Kownackiej oraz Marii z Sanguszków Potockiej z córkami Julią i Klementyną, a w r. 1863 zdjęcia powstańców styczniowych. Był zapewne wziętym fotografem, bowiem pod koniec l. sześćdziesiątych miał dwie parcele przy ul. Mayera (Majerowskiej, później 3 Maja 3 i 11); w r. 1867 na jednej z nich wybudował dom, a na drugiej ulokował atelier. W swej pracowni wykonał cykl „Sybir” („Ze Sybiru”) złożony z trzech fotografii rysunków Franciszka Tepy, opublikowany po r. 1867 w tece litograficznej. W l. 1867–8 wydał album Pamiątki Żółkiewskie wraz z Suplementem, zawierający fotografie widoku, wnętrza i zabytków kościoła św. Wawrzyńca w Żółkwi. Dochód z Suplementu przeznaczył na wsparcie odnowy pomników nagrobnych przechowywanych w podziemiach tamtejszego kościoła dominikanów. Zabytki żółkiewskie fotografował także w r. 1869. Zakupił prawa metody światłodruku i jako pierwszy we Lwowie zaczął stosować tę technikę, uzyskując reprodukcje wysokiej jakości, m.in. 33 własne fotografie zamku krasiczyńskiego, które wydał w r. 1868 jako Album Krasiczyńskie. Z okazji pobytu we Lwowie Karola Libelta wykonał t.r. pamiątkowe tableau. Również t.r. opublikował „Wieczory zimowe” Artura Grottgera; razem ze Stanisławem Tarnowskim i Kornelem Ujejskim partycypował w lipcu t.r. w kosztach pogrzebu artysty. Fotografia lwowskiego kościoła św. Jana autorstwa S-a została zamieszczona w monograficznym omówieniu świątyni pióra Karola Widmanna (Lw. 1869). W r. 1869 wykonał S. zdjęcie 105-letniego uczestnika insurekcji kościuszkowskiej, Antoniego Pióreckiego, a w r. 1875 sfotografował Józefa Dietla. Z l. sześćdziesiątych i siedemdziesiątych pochodzą kolejne zdjęcia portretowe, m.in. Ujejskiego, Marii Jadwigi i Stanisława Stadnickich, Jadwigi z Sanguszków Sapieżyny, Klementyny z Tyszkiewiczów Potockiej i Alfreda Potockiego. S. był również autorem tableau kupców lwowskich z wkomponowanym widokiem Lwowa. Fotografie S-a wykorzystywano jako podkłady drzeworytów publikowanych w „Tygodniku Ilustrowanym”; były to m.in. portret Augusta Bielowskiego (1869 nr 53), zdjęcia zamków w Olesku, Podhorcach i Złoczowie (1871 nr 199) oraz portret Felicji z Wasilewskich Boberskiej (1881 nr 288).
W r. 1873 podjął S. pracę w Banku Krajowym Galicyjskim, gdzie prowadził korespondencję i był kantorzystą. W r. 1875 został asystentem w oddz. rachunkowym Wydz. Krajowego we Lwowie; w l. 1880–94 był tam adiunktem.
S. należał do założycieli zawiązanego 27 III 1891 we Lwowie Klubu Miłośników Fotografii (od r. 1903 Lwowskie Tow. Fotograficzne); był w nim jedynym fotografem zawodowym. W r. 1893 wydał Przewodnik fotograficzny dla użytku fotografów zawodowych i miłośników (Berlin–Lw.). S. zmarł przed 10 IV 1894, został pochowany na cmentarzu Łyczakowskim.
Brak informacji o rodzinie S-a.
Fotografie wykonane przez S-a znajdują się w zbiorach: Muz. Historii Fotografii im. W. Rzewuskiego, Muz. Historycznego i B. Jag. w Krakowie, Muz. Niepodległości (Kolekcja Leopolis) oraz Inst. Sztuki PAN w Warszawie, Muz. Narodowego i Zakł. Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, Muz. Historycznego oraz Muz. Etnografii i Przemysłu Artystycznego, a także w posiadaniu Iriny i Igora Kotłobułatowych we Lwowie. Zdjęcia S-a pokazywano w r. 2003 (wrzesień–październik) w krakowskim Muz. Historii Fotografii, na poświęconej polskiemu strojowi narodowemu wystawie „Nam ubiór niedbały nie przystoi”.
Nicieja, Łyczaków; Nicieja S., Cmentarz Łyczakowski we Lwowie w latach 1786–1986, Wr. 1988; (w obu błędny r. ur.) – Danecka T., Sobota A., Fotografia we Lwowie do roku 1939, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Wr. 1991; – Dawna fotografia lwowska 1839–1939, Red. A. Żakowicz, Lw. 2004; Mierzecka J., Całe życie z fotografią, Kr. 1981 s. 53; Sobota A., Fotografia we Lwowie do r. 1939, Wr. 1991; tenże, Szlachetność techniki artystycznej, dylematy fotografii XIX i XX wieku, Wr. 2001; Studia lwowskie, Lw. 1932 s. 68; – Szematyzmy Król. Galicji za l. 1873–94; Szulc M., Materiały do historii fotografii polskiej, Wr. 1963; – „Gaz. Lwow.” 1860 nr 50, 1894 nr 82 (nekrolog); „Gaz. Narod.” 1867 nr 157, 203, 1868 nr 86, 153; „Przegl. Fot.” 1895 z. 6 s. 89.
Magdalena Skrejko