INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Władysław Podstawka      Fot. opublikowana w dwutygodniku "Kamena", nr 5, z 15.03.1963 r. (s. 5).

Władysław Podstawka  

 
 
1912-03-12 - 1942-05-17
Biogram został opublikowany w latach 1982-1983 w XXVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.

  

 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Podstawka Władysław (1912–1942), poeta. Ur. 12 III w Jakubowicach Końskich niedaleko Lublina, był synem zamożnych chłopów – Franciszka i Dominiki z Wójcików, miał kilkoro rodzeństwa. Po odbyciu nauki w szkole powszechnej wstąpił do Gimnazjum Męskiego «Szkoła Lubelska», które ukończył uzyskując maturę w r. 1932 (powtarzał 7 klasę). W tym samym roku podjął studia polonistyczne na Wydziale Nauk Humanistycznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (KUL), które przerwał po 2 trymestrach. Od września 1933 do wiosny 1935 odbywał służbę wojskową na Dywizyjnym Kursie Podchorążych Rezerwy przy 44 p. piechoty w Łucku. W październiku 1935 rozpoczął studia prawnicze na Wydziale Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych KUL, które jednak również rychło porzucił. W tym okresie związał się z akademickim środowiskiem literackim, skupiającym się przy czasopiśmie „Nurty” (m. in. Zdzisław Popowski), jak i Związkiem Literatów w Lublinie (bliskie kontakty z Józefem Łobodowskim). Przez jakiś czas P. pracował w Polskim Związku Zachodnim jako kierownik oddziału lubelskiego, a następnie w r. 1938 przeniósł się do Warszawy, gdzie znalazł się w kręgu poetyckim Józefa Czechowicza.

P. ogłaszał utwory poetyckie od r. 1931, m. in. w „Ateneum”, „Kamenie”, „Kurierze Polskim”, „Nurtach”, „Pionie”, „Skamandrze”, „Trybunie”, „Wołyniu” i w „Zecie”. Kilka jego utworów zamieszczono w „Antologii współczesnych poetów lubelskich” L. Zalewskiego (1939). Zdołał opublikować tylko jeden zbiór wierszy pt. Stopy w niewoli (L. 1936), wydany własnym nakładem w 200 egzemplarzach. W swojej poezji P. stworzył postać bohatera lirycznego, który jest wygnańcem skazanym na bezowocną i bezcelową tułaczkę, bezbronnym wobec świata i stale zagrożonym. Dramatyzm wierszy P-ki wynika także z rozdarcia tego bohatera między światem opuszczonym i zdradzonym, do którego wraca wyobraźnią (wiersze poświęcone matce i wiejskiemu pejzażowi), a obcym mu krajobrazem miejskim. Częste motywy śmierci i zagłady zbliżają twórczość P-ki do nurtu katastroficznego w ówczesnej liryce polskiej, przy czym widać u tego poety wyraźną ewolucję od form lirycznych do ujęć epickich (poemat Przednówek). Zapowiadany w r. 1939 zbiór poematów P-ki pt. Śpiewy z pożaru już się nie ukazał, nie znana jest też jego twórczość z okresu okupacji.

W r. 1939 P. odbywał ćwiczenia wojskowe w Równem, przed wybuchem wojny jako podchorąży rezerwy został zmobilizowany do wojska. W czasie kampanii wrześniowej dostał się do niemieckiej niewoli i przebywał w Stalagu VII A jako jeniec nr 28230, skąd dzięki staraniom rodziny, prowadzonym za pośrednictwem Polskiego Czerwonego Krzyża, udało mu się powrócić jako jedynemu żywicielowi rodziny. Przez kilka miesięcy pracował w różnych restauracjach lubelskich jako barman. W marcu 1941 został przypadkowo aresztowany przez Niemców w czasie odwiedzin u znajomych w Zamościu i osadzony na Zamku w Lublinie (W. Gralewski podaje inne okoliczności aresztowania: miało ono nastąpić w okolicach Łodzi za przekroczenie granicy Generalnego Gubernatorstwa bez zezwolenia władz okupacyjnych; za pierwszą wersją przemawia jednak więcej świadectw), a na przełomie kwietnia i maja t. r. został wysłany do obozu w Oświęcimiu. Wg urzędowego zawiadomienia władz obozowych P. zmarł 17 V 1942. Bliższe okoliczności jego śmierci nie są znane.

 

Fot.: „Pion” 1937 nr 7 s. 7; Portret rysowany przez H. Dongę w: Zalewski L., Antologia współczesnych poetów lubelskich, L. 1939 s. 158; – Pol. Bibliogr. Liter. za r. 1947, 1949, 1962–3, 1965, 1967, 1970, 1973; Gralewski W., Ogniste koła, L. 1963 s. 162–9; Jaworski K. A., Pisma, VII: W kręgu Kameny, L. 1973 (list P-ki do autora); Kamiński R., Pamięci W. Podstawki zamordowanego w Oświęcimiu, „Głos Robotn.” 1947 nr 190 s. 4; Szymański W., Ballady przed burzą, W. 1961; Śpiewak J., Przyjaźnie i animozje, W. 1965 s. 355–7; Turowski K., Władysław Podstawka zginął w Oświęcimiu, „Kamena” 1963 nr 5 (fot.); – Mrozowski W., Antologia lubelskich poetów dwudziestolecia międzywojennego, L. 1965 (fot.); Zalewski L., Antologia współczesnych poetów lubelskich, L. 1939 s. 177; – Arch. KUL; IBL PAN: Kartoteka bibliogr.; Materiały Red. PSB (Odpis świadectwa chrztu); – Informacje Tadeusza Brajerskiego.

Tadeusz Kłak

 

 

Powyższy tekst różni się w pewnych szczegółach od biogramu opublikowanego pierwotnie w Polskim Słowniku Biograficznym. Jest to wersja zaktualizowana, uwzględniająca opublikowane w późniejszych tomach PSB poprawki i uzupełnienia.    

 

 
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.