Pierwsza wspólna misja kosmiczna rozpoczyna się 15 lipca, kiedy startują statki: Sojuz 19 z dwoma kosmonautami sowieckimi i Apollo 18 z trzema astronautami amerykańskimi. Dwa dni później, na orbicie około 224 km nad Ziemią, Apollo łączy się z Sojuzem. Lot połączonych statków trwa blisko 44 godziny. W tym czasie astronauci i kosmonauci odwiedzają się czterokrotnie, wykonując wiele gestów przyjaźni i upamiętniających to zdarzenie. Podpisują okolicznościowe dokumenty i słuchają pozdrowień Leonida Breżniewa i Geralda Forda. Atmosfera jest tak serdeczna, że pierwsze spotkanie na sowieckim statku przedłuża się o ponad godzinę w stosunku do planu. W czasie połącznia załogi prowadzą wspólne eksperymenty naukowe, kilkakrotnie powtarzany jest manewr dokowania. Załogi wymieniają się upominkami i proporczykami, jedzą wspólny posiłek, rozmawiają w obu językach, robią sobie zdjęcia i kręcą filmy, odbywa się transmisja telewizyjna z obu statków i konferencja prasowa, podczas której ludzie z orbity odpowiadają na pytania dziennikarzy z Ziemi. Kabina Sojuza ląduje 21 lipca, a Apollo trzy dni później. Misja jest wielkim sukcesem zarówno technicznym, jak i politycznym. Wspólny lot amerykańsko-sowiecki to symboliczne zwieńczenie procesu odprężenia między komunistycznym Wschodem a kapitalistycznym Zachodem.

Zaraz po misji Apollo-Sojuz oficjalną wizytę w Polsce składa Gerald Ford, który jest entuzjastycznie witany przez polskie społeczeństwo. Jako pierwszy prezydent USA odwiedza on obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau. Z Polski amerykański prezydent leci do Helsinek na obrady Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. W wymiarze politycznym najważniejszym efektem procesu odprężenia jest właśnie przyjęty 1 sierpnia Akt Końcowy KBWE. Dokument ten podpisuje w Helsinkach 35 szefów państw i rządów - 33 państw europejskich oraz Stanów Zjednoczonych i Kanady. W imieniu Polski podpis składa Edward Gierek. Po raz pierwszy od początku zimnej wojny na tak wysokim szczeblu państwa obu wrogich bloków przyjmują wspólne zasady postępowania w stosunkach międzynarodowych. Regulacje przyjęte w Akcie Końcowym podzielone są na tzw. koszyki. Pierwszy stanowią kwestie bezpieczeństwa w Europie, którego kluczową częścią jest katalog zasad obowiązujących w stosunkach międzynarodowych. Koszyk II dotyczy współpracy w dziedzinie gospodarczej, handlowej, naukowej i technicznej oraz środowiska naturalnego, a koszyk III dotyczy kwestii związanych z kontaktami międzyludzkimi, informacją i współpracą w dziedzinie kultury oraz edukacji. Dla niezależnych środowisk w krajach za żelazną kurtyną szczególne znaczenie ma zawarte w dokumencie z Helsinek zobowiązanie do przestrzegania praw człowieka. Stanie się ono podstawą wielu działań opozycji. 

We wrześniu ukazują się w PRL „Tezy na VII Zjazd PZPR”, w których pojawia się zapowiedź zmian Konstytucji, w tym wprowadzenia zapisów o przewodniej roli PZPR w państwie i o trwałym i nienaruszalnym sojuszu Polski z ZSRS. Ta zapowiedź staje się przyczyną głośnego protestu intelektualistów, zwanego od pierwotnej liczby sygnatariuszy „Listem 59”. Pomysł napisania listu wysuwa Jan Olszewski podczas jednego ze spotkań opozycji demokratycznej. Po zebraniu podpisów, 5 grudnia, Edward Lipiński składa ten List w Kancelarii Sejmu. W proteście tym czytamy, że Konstytucja i oparte na niej prawodawstwo powinny gwarantować obywatelom przede wszystkim wolności: sumienia i praktyk religijnych, pracy, słowa i informacji oraz nauki. „Zagwarantowanie tych podstawowych wolności nie da się pogodzić z przygotowywanym oficjalnie uznaniem kierowniczej roli jednej partii w systemie władzy państwowej. Tego rodzaju konstytucyjne stwierdzenie nadawałoby partii politycznej rolę organu władzy państwowej, nieodpowiedzialnego przed społeczeństwem i nie kontrolowanego przez społeczeństwo. W tych warunkach Sejm nie może być traktowany jako najwyższy organ władzy ustawodawczej, rząd nie jest najwyższym organem wykonawczym, a sądy nie są niezawisłe. Należy zapewnić realizację prawa wszystkich obywateli do wysuwania i wybierania swych przedstawicieli w pięcioprzymiotnikowych wyborach. Należy zapewnić niezawisłość sądów od władz wykonawczych, a Sejm uczynić rzeczywiście najwyższą władzą ustawodawczą. Uważamy, że nierespektowanie wolności obywatelskich może doprowadzić do stopniowego pozbawiania społeczeństwa świadomości narodowej i do przerwania ciągłości narodowej tradycji. Jest to zagrożenie dla egzystencji narodu. [...] Uznanie tych wolności, potwierdzone przez konferencję w Helsinkach, nabiera dziś wagi międzynarodowej, gdyż tam, gdzie nie ma wolności, nie ma pokoju ani bezpieczeństwa.”. Pod listem podpisani są: Stefan Amsterdamski, Stanisław Barańczak, Ewa Bieńkowska, Jacek Bierezin, Irena Byrska, Tadeusz Byrski, Bohdan Chwedeńczuk, Ludwik Cohn, Andrzej Drawicz, Jerzy Ficowski, Kornel Filipowicz, Zbigniew Herbert, Ryszard Herczyński, Maryla Hopfinger, Zdzisław Jaroszewski, Anna Kamieńska, Jakub Karpiński, Wojciech Karpiński, Jan Kielanowski, Stefan Kisielewski, Jacek Kleyff, Leszek Kołakowski, Julian Kornhauser, Maria Korniłowicz, Marcin Król, Ryszard Krynicki, Jacek Kuroń, Stanisław Leśniewski, Edward Lipiński, Jan Józef Lipski, Zdzisław Łapiński, ks. Stanisław Małkowski, Jerzy Markuszewski, Adam Mauersberger, Adam Michnik, Halina Mikołajska, Jan Nepomucen Miller, Ludwik Muzyczka, Zygmunt Mycielski, Jerzy Narbutt, Jan Olszewski, Antoni Pajdak, Krzysztof Pomian, Józef Rybicki, o. Jacek Salij, Władysław Siła-Nowicki, Stanisław Skalski, Antoni Słonimski, Aniela Steinsbergowa, Julian Stryjkowski, Jan Józef Szczepański, Adam Szczypiorski, Kazimierz Szelągowski, Wisława Szymborska, Jacek Trznadel, Maria Wosiek, Adam Zagajewski, Wacław Zawadzki, ks. Jan Zieja i Wojciech Ziembiński. Polskie prawo zapewniało bezpieczeństwo autorom listów do władz państwowych, ale sygnatariuszy i tak spotykały potem różne represje, takie jako zakaz wyjazdów zagranicznych, publikacji czy wstępów w mediach.

PRL przeżywa okres wielkich inwestycji, które realizowane są w dużym stopniu za zachodnie kredyty. Zadłużenie w twardej walucie wzrasta w ciągu 5 lat 14-krotnie, z 0,6 mld USD w 1970 roku do 8,4 mld USD w 1975 roku. PRL powoli wchodzi w pętlę zadłużenia, ale nadal trwa karnawał inwestycyjny. Na początku roku utworzone zostają Elektrownia i Kopalnia Węgla Brunatnego w Bełchatowie. W czerwcu rusza w Zawierciu przędzalnia „Przyjaźń”, która jest wspólnym przedsięwzięciem Polski i NRD.  W lipcu powstaje w Porcie Północnym Naftoport. We wrześniu rusza w Tychach produkcja samochodu Fiata 126p. Pod koniec roku zostaje uruchomiona Rafineria Gdańska, oddano do użytku Dworzec Centralny w Warszawie i zakończono budowę Wisłostrady. Zaraz po oddaniu do użytku Dworca Centralnego pojawia się na nim sam Leonid Breżniew witany przez całe Biuro Polityczne KC PZPR z Edwardem Gierkiem, Piotrem Jaroszewiczem, Wojciechem Jaruzelskim i Henrykiem Jabłońskim. 

Sukcesy też widać w sferze kultury. Na spotkaniu Edwarda Gierka i Piotra Jaroszewicza z filmowcami odznaczenia otrzymują Jerzy Kawalerowicz, Ludwik Perski i Andrzej Wajda. A władze maja za co nagradzać, bo sukcesów polskie kino ma wiele. W lutym odbywa się premiera filmu „Ziemia obiecana” Andrzeja Wajdy, na motywach powieści Władysława Reymonta, w którym główne role grają: Daniel Olbrychski, Andrzej Seweryn i Wojciech Pszoniak. Obok nich występują: Kalina Jędrusik, Anna Nehrebecka, Bożena Dykiel, Andrzej Szalawski, Stanisław Igar, Franciszek Pieczka, Kazimierz Opaliński, Andrzej Łapicki, Wojciech Siemion i wiele innych gwiazd. Film zdobywa nominację do Oscara. Wielu krytyków uznaje ten obraz za arcydzieło, a w plebiscycie na najlepszy polski film wszech czasów przeprowadzonym przez Muzeum Kinematografii w Łodzi w 2015 roku, „Ziemia obiecana” zajmie pierwsze miejsce.  

W wrześniu 1975 roku odbywa się premiera filmu Jerzego Antczaka „Noce i dnie” na podstawie powieści Marii Dąbrowskiej, z Jadwigą Barańską, Jerzym Bińczyckim, Jerzym Kamasem i Barbarą Ludwiżanką. Film cieszy się wielką popularnością. W ciągu dwóch lat obejrzy go ponad 20 mln widzów. Film zdobywa liczne nagrody, m.in. Złote Lwy Gdańskie na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych, a w następnym roku uzyska nominację do nagrody Amerykańskiej Akademii Sztuki Filmowej. Jego popularność nie przemija. W 2015 roku na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych uzyska on Diamentowe Lwy dla najlepszego filmu.

W październiku wchodzi na ekrany „Doktor Judym” na podstawie powieści Stefana Żeromskiego „Ludzie bezdomni”, wyreżyserowany przez Włodzimierza Haupe. Główne role grają w nim Jan Englert i Anna Nehrebecka. Od listopada oglądać można „Zaklęta rewiry” Janusza Majewskiego, na podstawie powieści Henryka Worcella, w których główne role grają Marek Kondrat i Roman Wilhelmi.

W telewizji najgłośniejszą premierą roku jest serial Jerzego Gruzy „Czterdziestolatek”, z Andrzejem Kopiczyńskim, Anną Seniuk, Ireną Kwiatkowską, Zofią Czerwińską, Romanem Kłosowskim, Leonardem Pietraszakiem i Wojciechem Pokorą. Przed końcem roku wchodzi na małe ekrany serial Zbigniewa Chmielewskiego „Dyrektorzy”, który zdobędzie liczne nagrody państwowe, prezesa Radiokomitetu i  czasopisma „Ekran”. Na święta telewizja pokazuje po raz pierwszy komedię Stanisława Barei „Niespotykanie spokojny człowiek” z Januszem Kłosińskim, Ryszardą Hanin i Markiem Frąckowiakiem.   

Z najważniejszych wydarzeń sportowych roku warto odnotować czwarte już i ostatnie zwycięstwo kolarza Ryszarda Szurkowskiego w Wyścigu Pokoju.

 

Na ilustracji: wizja połączenia amerykańskiego statku kosmicznego Apollo z sowieckim statkiem Sojuz. Grafika wykonana w sierpniu 1973 roku. Źródło: NASA.