To największy kryzys w historii powojennego świata. Na początku roku Kuba zostaje usunięta z Organizacji Państw Amerykańskich. W lutym Stany Zjednoczone wprowadzają embargo na handel z krajem Fidela Castro. W sierpniu wywiad USA wykrywa intensywny ruchu radzieckich statków w kubańskich portach i podejrzane budowle na wyspie. A wszystko to w czasie kiedy ponownie przyśpiesza nuklearny wyścig zbrojeń i obowiązuje doktryna zagwarantowanego wzajemnego zniszczenia, której istotą jest to, że każde z supermocarstw ma potencjał unicestwienia przeciwnika i przy okazji całej planety. We wrześniu Moskwa podaje, że na prośbę Kubańczyków będzie dostarczać im broń i instruktorów. Na początku października prezydent USA John F. Kennedy podpisuje rezolucje Kongresu o możliwości powołania pod broń w każdej chwili 150 tys. rezerwistów i użycia sił zbrojnych przeciwko Kubie w razie zagrożenia bezpieczeństwa USA. 14 października amerykański samolot zwiadowczy wykrywa na wyspie radzieckie rakiety balistyczne średniego zasięgu, bezpośrednio zagrażające amerykańskim miastom. Doradcy prezydenta USA i wojskowi opowiadają się za natychmiastowym zbombardowaniem sowieckich instalacji oraz inwazją na Kubę. Prezydent decyduje tylko o wprowadzeniu blokady morskiej i żąda demontażu sowieckich wyrzutni. W reakcji Chruszczow oskarża Kennedy’ego że „popchnął ludzkość na skraj wojny nuklearnej” i zapowiada, że nie uszanuje blokady. Amerykanie podnoszą stan gotowości wojsk do najwyższego poziomu w czasie pokoju. Świat stoi na krawędzi nuklearnego Armageddonu. Przełomowym dniem konfliktu jest „czarna sobota” 27 października, kiedy dochodzi do szeregu groźnych incydentów, które łatwo mogą przerodzić się w konflikt na pełną skalę. Żadna ze stron nie chce wojny, ale sytuacja wymykała im się spod kontroli. W Waszyngtonie i Moskwie nie brakuje jastrzębi optujących za rozwiązaniem siłowym, od którego prosta droga prowadzi do totalnej wojny nuklearnej. Prezydent Kennedy opowiada się jednak za pokojowym rozwiązaniem. Wieczorem nadaje do Moskwy oficjalną depeszę, zgadzając się gwarancje nietykalności Kuby w zamian za wycofanie z niej sowieckich rakiet. Równocześnie wysyła swojego brata Roberta, prokuratora generalnego, do sowieckiego ambasadora z tajną ustną wiadomością, że Amerykanie usuną – zgodnie z żądaniem Sowietów – rakiety Jupiter z Turcji, ale musi to odbyć się w całkowitej tajemnicy. Następnego dnia Chruszczow ogłasza w Radiu Moskwa, że przystaje na ofertę Kennedy’ego – rozkazuje zawrócić statki i zdemontować wyrzutnie rakietowe na Kubie. Nuklearnej apokalipsy udaje się tym razem uniknąć, ale jej bliskość uświadamia całemu światu, w jak ogromnym znajduje się niebezpieczeństwie. Konsekwencją tego zagrożenia jest uruchomienie gorącej linii telefonicznej między przywódcami supermocarstw, aby w przyszłości móc się w łatwiejszy sposób dogadać w przypadku groźby globalnej katastrofy. 

Nie cały jednak świat myśli w tym czasie o konfrontacji. W czasie kiedy trwa eskalacja konfliktu supermocarstw w Watykanie rozpoczynają się obrady Soboru Watykańskiego II zwołanego przez papieża Jana XXIII w celu dostosowania Kościoła katolickiego do wymogów współczesności.

Na początku tego roku Instytut Literacki w Paryżu, kierowany przez Jerzego Giedroycia, zaczyna wydawać kwartalnik „Zeszyty Historyczne”, w którym publikowane będą dokumenty, relacje, pamiętniki, wspomnienia i opracowania poświęcone najnowszej historii Polski. Władze PRL zaostrzają kurs wobec opozycji w kraju i wobec emigracji. W lutym zamykają wolnomyślicielski Klub Krzywego Koła, a Sejm uchwala ustawę, zakazującą posiadania podwójnego obywatelstwa i odbierającą obywatelstwo polskie emigrantom. W tymże roku ukazuje się „Barbarzyńca w ogrodzie” Zbigniewa Herberta, „Tylko Beatrycze” Teodora Parnickiego i „Sól” Wisławy Szymborskiej. W marcu odbywa się premiera pełnometrażowego debiutu reżyserskiego Romana Polańskiego pt. „Nóż w wodzie”, w którym grają Leon Niemczyk, Jolanta Umecka i Zygmunt Malanowicz. Zrealizowany na Mazurach skromny film zapoczątkuje międzynarodową karierę reżysera. Obraz otrzyma na festiwalu w Wenecji nagrodę FIPRESCI i nominację do Oskara dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego. W Polsce zostanie jednak odrzucony przez krytykę filmową i oficjalnie potępiony przez władze, co skłoni Polańskiego do emigracji. W listopadzie wchodzi do kin młodzieżowy film Jana Batorego „O dwóch takich, co ukradli księżyc”, według powieści Kornela Makuszyńskiego, w którym główne role grają bracia Lech i Jarosław Kaczyńscy. W grudniu odbywa się premiera komedii muzycznej „Klub kawalerów” w reżyserii Jerzego Zarzyckiego, według sztuki Michała Bałuckiego. W rolach głównych występują w nim Jan Kobuszewski, Wacław Kowalski, Andrzej May i Bronisław Pawlik.

Na fotografii: sowieckie rakiety na Kubie. Zdjęcie lotnicze pokazujące wyrzutnie rakiet balistycznych średniego zasięgu w okolicach San Cristobal z opisem wykonanym przez funkcjonariuszy władz amerykańskich. Źródło kopii cyfrowej: Wikimedia Commons, PD.