Niemiec Józef (1877–1944), pedagog, profesor Gimnazjum Polskiego w Gdańsku, działacz społeczny i narodowy. Ur. 31 VIII w Harklowej, pow. Nowy Targ, był synem Antoniego i Julii z domu Leśny. Do gimnazjum uczęszczał w l. 1891–9 w Nowym Sączu, Podgórzu i Krakowie. Egzamin dojrzałości złożył w czerwcu 1900 w Gimnazjum Św. Anny w Krakowie. W l. 1900–4 studiował na UJ najpierw prawo (I semestr), a następnie matematykę i fizykę na Wydziale Filozoficznym (7 semestrów). Egzamin nauczycielski z tych dwóch ostatnich dyscyplin zdał 5 X 1910. W l. 1905–14 pełnił kolejno obowiązki zastępcy nauczyciela gimnazjalnego w Żywcu, Tarnowie i nauczyciela gimnazjalnego w Mielcu. Okres pierwszej wojny światowej przebył w Nowym Targu. W r. 1919 został nauczycielem matematyki i fizyki w Państwowym Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczym w Grudziądzu. Równocześnie uczył dodatkowo w Państwowej Szkole Budowy Maszyn w Grudziądzu. Okresowo uczył także matematyki w gimnazjum żeńskim. Był członkiem (1926) zarządu okręgowego V Okręgu Pomorskiego Tow. Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych w Toruniu. Urlopowany z Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczego w Grudziądzu, od 1 VIII 1927 do 30 IX 1933 był nauczycielem matematyki w Gimnazjum Polskim Macierzy Szkolnej w Gdańsku. Należał tu do wielu polskich organizacji i stowarzyszeń Polonii Gdańska, interesował się szczególnie harcerstwem. Prowadził pogadanki oświatowe dla polskiej załogi wojskowej na Westerplatte. W l. 1932 i 1933 był członkiem zarządu oraz przewodniczącym Komisji Szkolno-Oświatowej Macierzy Szkolnej w Gdańsku. Dn. 9 II 1929 otrzymał tytuł profesora gimnazjum. Powołany 30 IX 1933 na stanowisko dyrektora prywatnego gimnazjum Tow. Szkoły Średniej w Gdyni, zorganizował to gimnazjum. W l. 1938–9 był przewodniczącym Komitetu Budowy Państwowego Gimnazjum w Gdyni. Wysiedlony po zajęciu Gdyni przez wojska niemieckie we wrześniu 1939 przeniósł się do Limanowej, gdzie pracował oficjalnie jako urzędnik Spółdzielni Rolniczo-Handlowej «Kosa». Jednocześnie uczestniczył w pracy konspiracyjnej, należąc do Armii Krajowej i biorąc udział w tajnym nauczaniu jako nauczyciel matematyki i fizyki. Aresztowany przez Niemców 22 VI 1944 został przewieziony do więzienia w Nowym Sączu, a 30 VI 1944 w grupie ok. 20 zakładników rozstrzelany we wsi Rdziostów, niedaleko Nowego Sącza. Po ekshumacji 26 V 1945 został pochowany na cmentarzu w Limanowej.
Z zawartego w r. 1906 małżeństwa z Kornelią Bertą z domu Ritzke (1879–1951) miał dwóch synów: Wiktora Karola (1907–1970), maklera, uczestnika francuskiego ruchu oporu, i Gustawa (zob.).
Fot w posiadaniu Zbigniewa Twaroga w Krakowie oraz w posiadaniu rodziny; – Zagórowski, Spis nauczycieli, I–II; – Gimnazjum Polskie Macierzy Szkolnej w Gdańsku (1922–1939), Gd. 1976 s. 174 (fot.); Kopia H., Spis nauczycieli szkół średnich w Galicji oraz polskiego gimnazjum w Cieszynie, Lw. 1909; – Sprawozdanie dyrektora Gimnazjum Polskiego w Gdańsku za r. szk. 1927/8, Gd. 1928 s. 18, 42; toż, za r. szk. 1928/9, Gd. 1929 s. 32; toż, za r. szk. 1929/30, Gd. 1930 s. 54; toż, za r. szk. 1930/1, Gd. 1931 s. 4, 13, 16; toż, za r. szk. 1931/2, Gd. 1932, s. 18; toż, za r. szk. 1932/3, Gd. 1933 s. 40; toż, za r. szk. 1933/4, Gd. 1934 s. 24–5, 32; Sprawozdanie z działalności Zarządu Macierzy Szkolnej w Gdańsku za rok 1932, s. 46–7; toż, za rok 1933, s. 66–7; Szematyzmy Król. Galicji, 1906–14; – Arch. UJ: PKEN-30 Niemiec Józef; Księga zgonów Urzędu Stanu Cywilnego w Limanowej, nr 29/1944; WAP w Bydgoszczy: Akta Kuratorium Okręgu Szkolnego Pomorskiego w Toruniu, sygn. 3013, 3019; Polkowski B., Gdynianie polegli na wojnie i zamordowani przez okupanta niemieckiego w latach 1939–1945, (mszp. w posiadaniu B. Polkowskiego); – Informacje Zbigniewa Twaroga z Krakowa, Henryka Słoniowskiego z Krakowa, Łucjana Czyżewskiego z Gdańska, Jadwigi Niemcowej z Enghien les Bains we Francji.
Marian Pelczar