Powstanie wielkopolskie wybuchło 27 grudnia  w czasie wizyty w Poznaniu sławnego muzyka i gorącego  rzecznika sprawy niepodległości Ignacego Jana Paderewskiego. Przypłynął on 25 grudnia do Gdańska, gdzie udał się po niego Wojciech Korfanty wraz z delegatami utworzonej w Poznaniu Naczelnej Rady Ludowej. Następnego dnia w drodze do Warszawy muzyk zawitał w Poznaniu, gdzie został owacyjnie powitany przez tłumy rodaków.  Sławny artysta udał się do hotelu Bazar, gdzie wydano na jego cześć okolicznościowy bankiet, po którym wygłosił przemówienie do zgromadzonych pod hotelem tłumów, które zostało przyjęte owacją i przekształciło się manifestację patriotyczną.  Dodatkowo Niemców rozwścieczyło wywieszenie przez Polaków flag narodowych i koalicyjnych (to jest francuskich, brytyjskich i amerykańskich). Kraje te Polacy uważali za sojusznicze, ale dla Niemców byli to wrogowie, więc ten gest nie mógł im się podobać. Nazajutrz miejscowi Niemcy urządzili paradę wojskową, w trakcie której atakowano polskie instytucje i zrywano polskie i koalicyjne flagi. W okolicach Hotelu Bazar zaczęły się koncentrować polskie oddziały Straży Ludowej i Polskiej Organizacji Wojskowej. Doszło do zamieszek.  Po południu wybuchły walki o obsadzony przez Niemców budynek Prezydium Policji. Poległ w nich pierwszy powstaniec wielkopolski w Poznaniu Franciszek Ratajczak. Walki o budynek policji zakończyły się w nocy, kiedy to zawarto porozumienie, że Niemcy opuszczą gmach z bronią w ręku, a zastąpią ich oddziały Straży Ludowej. W tym samym czasie siły polskie opanowały Dworzec Główny w Poznaniu, Pocztę Główną i część fortyfikacji miejskich, rozbrajając oddziały niemieckie zmierzające do miasta koleją. Polskie wystąpienia rozlały się na szereg innych miast prowincji, m.in. Gniezno, Jarocin, Kórnik, Pleszew, Śrem, Wrześnię, Szamotuły, Środę, Opalenicę, Trzemeszno. 28 grudnia Polacy zdobyli poznańską cytadelę i arsenał.  Chcąc zjednoczyć oddziały powstańcze pod jednym dowództwem, utworzono Komendę Główną Wojsk Powstańczych z kapitanem Stanisławem Taczakiem na czele. Został on tymczasowym dowódcą powstania, uzyskując równocześnie awans na stopień majora. 30 grudnia do Poznania przybyła delegacja rządu pruskiego. W czasie rozmów Polaków reprezentowali: ks. Stanisław Adamski, Jarogniew Drwęski, Wojciech Korfanty, Władysław Seyda oraz Wojciech Trąmpczyński.  W ostatnim dniu roku bez walki został zajęty Ostrów, tak że w Nowy Rok, kiedy Paderewski jechał z Poznania do Warszawy to był już owacyjnie witany w wyzwolonym mieście.  W tym samym czasie powstańcy opanowali kolejne ośrodki w tym Jarocin, Krotoszyn i Nakło. W tydzień później Naczelna Rada Ludowa przejęła władzę cywilną i wojskową oraz mianowała na wodza naczelnego powstania przysłanego przez Józefa Piłsudskiego gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego. Rozpoczęło się stopniowe spolszczenie administracji i usuwanie ze stanowisk najbardziej antypolskich urzędników. 16 lutego 1919 w Trewirze podpisano układ przedłużający rozejm między państwami Ententy a Niemcami, który objął też front wielkopolski. Jednocześnie Armia Wielkopolska została uznana za wojsko sprzymierzone.

Uchwałami z października i grudnia 2017 Sejm i Senat RP zdecydowały o ustanowieniu roku 2018 Rokiem Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 r.

(Na zdjęciu: Tablica na budynku poznańskiego Bazaru upamiętniająca rolę Ignacego Jana Paderewskiego w wybuchu powstania wielkopolskiego. Fotografia T. Święchowicz).