Sendel Nataniel (1686–1757), lekarz elbląski. Był synem Samuela (zm. 1703), nauczyciela gimnazjum elbląskiego od r. 1675, przybysza z Arnstadt w Saksonii.

Od r. 1691 kształcił się S. w gimnazjum w Elblągu, a w r. 1705 przyjęty został do Gdańskiego Gimnazjum Akademickiego. Rozprawką Thesium ex Synopsi cum antithesibus pugillus… (Gedani 1708) zakończył zdobywanie wykształcenia humanistycznego, po czym rozpoczął tu studia medyczne, sfinalizowane po roku dysputą nad tezami rozprawki Dissertatio medico-physica de sapore… (Gedani 1709). W lipcu t.r. zapisał się na uniwersytet w Wittenberdze, studia kontynuował w Halle, gdzie 29 VI 1712 uzyskał stopień doktora medycyny na podstawie Dissertatio inauguralis medica, de causis praecipuis effectuum tragicorum in medicina… (Halae 1712). Uzupełnieniem studiów była podróż do kilku ośrodków naukowych na terenie Niemiec.

Do Elbląga powrócił S. w r. 1713 i rozpoczął praktykę lekarską w mieście mocno wyludnionym przez zarazy z l. 1709–11. W r. 1716 opublikował książeczkę De auri usu in medicina nullo… (wg J. Sekulskiego druk w Elblągu). W t.r. Rada Miejska zatrudniła go na stanowisku fizyka miejskiego. S. rozpoczął też współpracę z Janem Filipem Breyne, lekarzem i przyrodnikiem z Gdańska, i ogłosił swój artykuł Epistola prodromi loco electrologiae suae propediem edendae scripta w księdze „Indico ad virum […] J. Ph. Breynium” (Lipsiae 1721). Prawdopodobnie był członkiem gdańskiego tow. naukowego (Societas Litteraria) powstałego w r. 1720. Podobne towarzystwo współorganizował S. w Elblągu razem z Jerzym Danielem Seylerem, rektorem gimnazjum, prawnikiem Janem Jerzym Brackenhausenem i teologiem Danielem Rittersdorfem. Uznanie środowisk naukowych pozyskał trzyczęściową rozprawą Electrologia… (Elbingae 1725–8), poświęconą historii naturalnej. Drugą część tego dziełka dedykował H. F. von Friesemu, szlachcicowi saskiemu, sekretarzowi Augusta II. Zapewne dzięki jego protekcji uzyskał S. tytuł lekarza królewskiego. W l. 1732–42 powstała poświęcona życiu owadów dwuczęściowa praca S-a Historia succinorum… (Lipsiae 1742). S. był członkiem towarzystw naukowych w Gdańsku (Societas Physicae Experimentalis), Królewcu i Wiedniu. Zmarł w Elblągu na początku 1757 r.

Był S. żonaty, miał troje dzieci, synów: Chrystiana (1719–1789), lekarza i profesora Gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, i Daniela Gotlieba (1724–1737) oraz córkę Krystynę Dorotę, żonę Jerzego Landa, członka Rady Miasta Gdańska.

 

Estreicher, XXVII; Sekulski J., Bibliografia druków elbląskich 1558–1772, W. 1988; Altpreuss Biogr., II Lf. 5 s. 665; – Bauer H., Alt-Elbinger Stammbücher in der Stadtbücherei, „Elbinger Jb.” H. 8: 1929; Księga wpisów uczniów gimnazjum gdańskiego 1580–1814, Oprac. Z. Nowak i P. Szafran, W. 1974 s. 282; Die Matrikel des Gymnasiums zu Elbing (1598–1786), Lf. 1, Bearb. v. H. Abs, Danzig 1936 XIX 182; Matrikel der Martin Luther Universität Halle-Wittenberg, Bd. 1 (1690–1730), Bearb. v. F. Juntke, Halle 1960 s. 419; Tolckemit A. N., Elbinger Lehrer Gedächtniss, Danzig 1753 s. 434; – AP w Gd.: rkp. Elb nr 492 sygn. 481 (A. Grübnau) s. 157.

Marian Pawlak