Biogram Postaci z tego okresu
 Władysław Kossowski     

Władysław Kossowski  

 
 
1836 - brak danych
Biogram został opublikowany w latach 1968-1969 w XIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Kossowski Władysław (ur. 1836), artylerzysta, uczestnik powstania styczniowego. Syn Gedeona, zarządcy dóbr W. Branickiego w pow. wasilkowskim na Ukrainie. Chodził do szkól w Winnicy i Białej Cerkwi; w r. 1851 oddany został do Szkoły Artyleryjskiej w Petersburgu. W l. 1856–8 ukończył tamże Akademię Artylerii i pozostał w niej jako asystent w laboratorium chemicznym, w randze porucznika gwardyjskiej artylerii konnej. Wstąpił wówczas do tajnego kółka oficerskiego, którym kierował Z. Sierakowski. W r. 1861 wziął urlop na wyjazd za granicę pod pozorem kuracji; po drodze z Wilna wziął od Sierakowskiego i L. Zwierzdowskiego listy polecające do A. Guttry’ego, a zapewne i do polityków emigracyjnych. Odwiedził Wiedeń, Heidelberg, Brukselę i Paryż, gdzie wstąpił do Tow. Młodzieży Polskiej i przeciwstawiał się wpływom L. Mierosławskiego (w następstwie charakteryzował tego ostatniego jako szarlatana).

Za wskazówką Sierakowskiego udał się wraz z Z. Padlewskim do Genui, gdzie Polska Szkoła Wojskowa, utworzona przez Mierosławskiego, przeszła była właśnie pod kierunek J. Wysockiego. W Genui i Cuneo K. prowadził zajęcia w klasie artylerii, ucząc topografii i fortyfikacji polowej (wg innych danych, również geometrii i pirotechniki). Używał tu pseud. «de Lille». W dalszej walce z mierosławczykami występował m. in. jako sekundant Padlewskiego w jego pojedynku z J. Kurzyną. Po zamknięciu szkoły w połowie 1862 r. znalazł się w Paryżu bez możności powrotu do Rosji i bez środków do życia. Wówczas Sierakowski wystarał się dlań w ambasadzie carskiej o powierzenie mu funkcji kuriera. K. wrócił do Petersburga w październiku 1862 r. Stanął wówczas na czele komitetu powstańczego, który w stolicy Rosji zbierać miał potajemnie informacje i składki oraz kierować przerzutem ochotników na pole walki. Pełnił też funkcje łącznika z Komitetem «Ziemli i Woli» i z tego tytułu brał udział w grudniowych pertraktacjach Padlewskiego w Petersburgu.

W początku powstania K. trwał zrazu na swym stanowisku, w ścisłym kontakcie z Wydziałem Prowincjonalnym w Wilnie. Jednakże w kwietniu 1863 r. K. oświadczył, że wycofuje się z pracy konspiracyjnej i na rozkaz Sierakowskiego przekazał swoje funkcje J. Ohryzce. Postarał się wówczas o przeniesienie służbowe do Kijowa, gdzie przydzielono go do Arsenału. Został aresztowany we wrześniu 1864 r. w wyniku zeznań W. Miładowskiego i przewieziony do Wilna, gdzie M. Murawiew montował wielki proces przeciw Ohryzce. K. dał się oplatać przez prowadzących śledztwo J. Gogiela i A. Łosiewa, którzy obiecywali mu życie i czynili różne ułatwienia, m. in. pozwolili mu ożenić się w więzieniu. K. pogrążył też w konfrontacji zarówno Ohryzkę, jak i L. Pantelejewa, cofnął później zeznania i ponownie odwołał cofnięcie. Samego siebie starał się wybronić jako zamieszanego przypadkiem, postronnego widza wydarzeń. Zdaniem towarzyszy więziennych zachował się w sposób «najnikczemniejszy». W r. 1865 został wywieziony na osiedlenie do gub. irkuckiej, otoczony powszechną niechęcią współzesłańców. Po 4 latach uzyskał przeniesienie do Wiatki, a w r. 1873 prawo zamieszkania w gub. kijowskiej. Żył jeszcze w r. 1879.

 

Bikulič V., Materiały o Z. Serakovskom v CGIA Litovskoj SSR, w: K stoletiju geroičeskoj bor’by za našu i vašu svobodu, Moskva 1964; Chodynicki K., Szkoła w Cuneo w oświetleniu zeznań składanych przed Wileńską Komisją Śledczą, „Ateneum Wil.” T. 5: 1928 s. 185–206; D’jakov V., Gercen, Ogarev i Komitet russkich oficerov v Polše, w: Revoljucionnaja situacija v Rossii, Moskva 1963 s. 53; tenże, Revoljucionnoe dviženie v russkoj armii i vosstanie 1863 g., Moskva 1964; Falkovič S., Idejno-političeskaja bor’ba v pol’skom osvoboditel’nom dviženii 50–60-ch godov XIX v., Moskva 1966; Karbowski W., Polska szkoła wojskowa we Włoszech (1861–1862), Studia i Mater. do Hist. Wojsk., W. 1962 VIII/2 s. 55; Lejkina-Svirskaja V., Pol’skaja voennaja revoljucionnaja organizacija v Peterburge, w: Russko-polskie revoljucionnye svjazi 60-ch godov i vosstanie 1863 g., Moskva 1962; – Avejde, Pokazanija; Dybowski B., Pamięci J. Ohryzki, „Bibl. Warsz.” 1907 t. 2 s. 242–54; Gieysztor J., Pamiętniki, Wil. 1921 II; Jabłonowski W., Pamiętniki z lat 1851–1893, Wr. 1967; Mierosławski L., Pamiętnik, W. 1924; Panteleev L., Iz vospominanij prošlogo, Pet. 1905 s. 300–4; Revoljucionnyj pod’jom v Litve i Belorussii, Moskva 1964; Russko-polskie revoljucionnye svjazi, Moskva 1963 (fot.).

Stefan Kieniewicz

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.