INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Wojciech Ostrowski h. Grzymała  

 
 
Biogram został opublikowany w 1979 r. w XXIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Ostrowski Wojciech h. Grzymała (ok. 1710–1778), podsędek łęczycki, konfederat barski, poseł na sejmy. Był synem Stanisława Józefa, skarbnika inowłodzkiego, marszałka sejmików łęczyckich (1736, 1748), i Barbary Śleszyńskiej. Pisał się z Ostrowia (leżącego w ziemi czerskiej). Dziedziczył dobra: Skotniki, Sławoszew, Kozuby i Modlnę z przyległością Ostrowo w pow. łęczyckim, oraz Garbów w pow. orłowskim. Ponadto był posesorem wójtostwa Modlna, które konstytucją 1768 r. otrzymał w dziedziczne władanie w zamian za część Kozub zwaną Żarnowizną. Kozuby-Żarnowiznę jako nowo utworzoną królewszczyznę dostał z żoną w dożywocie. Posiadał też jakieś dobra na Pomorzu, ponieważ w r. 1733 posłował z pow. człuchowskiego na sejm elekcyjny i z woj. pomorskim podpisał wybór Stanisława Leszczyńskiego. Dn. 10 IX 1748 sejmik łęczycki powierzył mu funkcję administratora skarbu wojewódzkiego wraz z prawem wybierania czopowego i szelężnego, z roczną pensją 500 złp. Jako łowczy inowłodzki był w l. 1756–7 z woj. łęczyckiego deputatem na Trybunał Koronny. Dn. 3 X 1757 sejmik elekcyjny w Łęczycy wytypował O-ego na podsęstwo łęczyckie. Na sejmiku gospodarskim 12 IX 1758 złożył przysięgę na ten urząd, który pełnił przez lat dwadzieścia. W r. 1758 O. posłował z woj. łęczyckiego na sejm. Po zerwaniu obrad sejmowych przez posła wołyńskiego Michała Podhorskiego O., działający z polecenia marszałka Adama Małachowskiego, otrzymał od zrywacza obietnicę wycofania protestu. Lecz gdy O. 10 X informował o tym Izbę, Podhorski cichaczem uciekł z miasta. W r. 1762 O. był posłem z woj. łęczyckiego na sejm, zerwany przed obiorem marszałka. O. w gronie 48 posłów stronnictwa dworskiego podpisał remanifest (8 X), będący odpowiedzią na manifest (z 7 X) posłów opozycyjnych przeciw polskiemu szlachectwu Henryka Brühla. Jesienią 1763 został z woj. łęczyckiego deputatem na Trybunał Piotrkowski również ze stronnictwa dworskiego. Krewniak Antoni Ostrowski, bp kujawski, zwracał się do niego kilkakrotnie (22, 29 IX) o zrzeczenie się funkcji, ale nadaremnie. W r. 1764 podpisał O. z woj. łęczyckim elekcję Stanisława Poniatowskiego. Sejmik generalny w Grudziądzu nadał mu 29 X 1764 indygenat prowincji pruskiej. Posłował z woj. łęczyckiego na sejm 1766 r. Wchodził wówczas w skład komisji do przeprowadzenia kontroli działalności Teodora Wessla, podskarbiego w. kor., i komisarzy skarbu koronnego za okres od 1 VII 1764 do 30 IX 1766. Latem 1767 został konsyliarzem konfederacji woj. łęczyckiego. Po raz czwarty był z woj. łęczyckiego posłem na sejm nadzwycz. 1767–8 r. Powołany do delegacji traktatowej, wszedł następnie w skład komisji do prowadzenia układów z N. Repninem. Złożył podpis (24 II 1768) pod traktatem między Polską a Rosją. Wreszcie pod koniec obrad został wybrany do deputacji, która miała zająć się w okresie międzysejmowym ułożeniem projektu korektury praw. W l. 1768–9 pełnił funkcję żupnika, rozdzielając na województwo łęczyckie sól magazynowaną w żupie dobiegniewskiej nad Wisłą.

W 2. poł. czerwca 1768 O., z pomocą Wielkopolan, pierwszy próbował zawiązać konfederację barską w Łęczyckiem, ale oddział J. Drewicza udaremnił mu te zamiary. W styczniu 1769 O. poparł na marszałkostwie łęczyckim Jana Szczawińskiego, miecznika orłowskiego, a gdy w maju (29) marszałkiem ogłosił się Andrzej Cielecki, stał się najgorliwszym obrońcą Szczawińskiego. Zwołany głównie dzięki staraniom O-ego zjazd w Łęczycy potępił 24 VII rozłamową robotę Cieleckiego, pozbawił go stanowiska regimentarza, które posiadał przy Szczawińskim, określił kompetencje marszałka Szczawińskiego i konsyliarzy oraz zapowiedział walkę z nadużyciami. Jednocześnie wysłano delegację do Teodora Wessla i Adama Krasińskiego z prośbą o «wyjednanie spokojności» w województwie. W odpowiedzi na to Cielecki 19 VIII wystąpił przeciwko O-emu z manifestem oblatowanym w grodzie łęczyckim. Zarzucał w nim O-emu związanie się z obozem królewskim przez przyjęcie urzędu żupnika, ustanowionego przez sejm 1767–8 r., którego postanowienia nie były respektowane przez konfederatów. O. był inspiratorem również drugiego zjazdu łęczyckiego 21 VII 1771 i wysłania zeń delegatów (Stanisława Kożuchowskiego, podczaszego orłowskiego, i Wincentego Zawiszy, łowczego łęczyckiego) do Generalności celem zapobieżenia przeciągającemu się rozłamowi. Gdy Generalność na skutek tych zabiegów zawiesiła obu marszałków i zarządziła wybór nowego, O. prowadził intensywną agitację za Szczawińskim. Gdy jednak łęczycanie wybrali 18 V 1771 Teodora Dzierzbickiego, star. warckiego, O. uznał lojalnie nowego marszałka. Cielecki w liście do Tadeusza Lipskiego, kaszt. łęczyckiego, użalał się 20 V, że przeciwko niemu «jeden tylko najgłówniejszy tych czynności w najskrytszych podejściach [jest] autor, Wojciech Ostrowski».

Z ramienia sejmu rozbiorowego 1773–5 r. O. brał udział w 14 komisjach do rozsądzenia spornych spraw majątkowych. W r. 1776 posłował z rozdwojonego sejmiku łęczyckiego (jako jeden z kandydatów upatrzonych przez króla) na sejm i 23 VIII podpisał akt konfederacji generalnej obojga narodów. Z jej ramienia delegowany był do egzaminowania Komisji Skarbowej, a na drugiej sesji sejmowej (27 VIII) wyznaczono go do likwidacji rachunków Komisji Skarbowej Litewskiej. Na plenum sejmowym sprzeciwiał się (20 IX) nowym podatkom, a to ze względu na ogromne zniszczenia gospodarstw rolnych w czasie konfederacji barskiej i w związku z tym «na ubóstwo i nędzę obywateli». Apelował do możnych, by idąc za przykładem króla, który zrzekł się miliona zł, przekazywali skarbowi część swych dochodów czerpanych z różnych «gratyfikacji i indemnizacji». W ten sposób powiększy się fundusz na utrzymanie wojska i na inne potrzeby. Na sejmie tym O. został sędzią sejmowym z prowincji wielkopolskiej i 1 X wykonał z tej funkcji przysięgę przed królem. Równocześnie sejm, biorąc pod uwagę nadwerężone zdrowie O-ego i jego zasługi w służbie publicznej, przydzielił mu do pomocy w pracach sądu ziemskiego zastępcę oraz drugiego komornika granicznego. Dn. 26 X t.r. O. podał na sesji projekt ułożony przez Augusta Sułkowskiego, zmierzający do reaktywowania osady żydowskiej pod Warszawą (Nowej Jerozolimy), założonej przez Sułkowskiego, a zlikwidowanej przez marszałka Lubomirskiego. O. zmarł w końcu 1778 r.

O. żonaty był dwukrotnie: najpierw z Marianną Grabską, potem z Balbiną Czarnecką, stolnikówną łęczycką, żyjącą jeszcze w r. 1790. Z pierwszego małżeństwa pozostawił synów Onufrego i Stanisława oraz córkę Mariannę, zamężną za Stokowskim. Z drugiego małżeństwa miał 4 synów: Antoniego (zob.), Franciszka, Jana, sędziego pow. orłowskiego, i Walentego.

 

Bartoszewicz J., Znakomici mężowie polscy w XVIII w., Pet. 1856 II 284; Uruski; – Konopczyński W., Krwawe dni nad górną Wartą, „Roczn. Oddz. Łódzkiego Pol. Tow. Hist.” 1930 (odb.) s. 5, 6, 58; tenże, Polska w dobie wojny siedmioletniej, W. 1909–11 I–II; Kraushar A., Książę Repnin i Polska, W. 1900 I 311, 391, II 318; Nieć J., Młodość ostatniego elekta, Kr. 1935; Szczygielski W., Konfederacja barska w Wielkopolsce 1768–1770, W. 1970; – Diariusz sejmu… 1776, W. 1776 s. 5, 16, 146–7, 204; Diariusz sejmu 1767–1768, Lw. 1865 s. 21; Diariusze sejmowe z w. XVIII, III; Elektorowie; Elektorów poczet; Inwentarz aktów sejmikowych Prus Królewskich (1600–1764), Tor. 1950; Mémoires du roi Stanislas-Auguste, I, II; Vol. leg., VII 251, 448, 554, 557, 564, 569, 594, 605, 711, 783, 868, VIII 379, 398, 400, 446, 452, 455, 489, 520, 530, 533, 538, 576, 592, 837, 870, 911; – AGAD: Arch. Publiczne Potockich 313 t. IX, Materiały genealogiczne W. Wielądka, III 43, Zbiór Anny z Potockich Branickiej, O 30 II (korespondencja O-ego), Zbiór z Suchej 345/441 s. 62–72, Rel. Grodz. Łęczyckie nr 243 A k. 29, 111, 159, 161, 199, 200, nr 244 A k. 119–126, nr 244 B k. 41, 280, Arch. Skarbowe: Lustracje woj. łęczyckiego 1790 r., Oddz. 48 nr 64 k. 176, 207, 256, 345, 498; B. Czart.: rkp. 679, 831; B. Jag.: rkp. 3049 s. 277–278; B. Ossol.: rkp. 3030 s. 21; B. PAN w Kr.: rkp. 2348 k. 2 (Teki Pawińskiego, Lauda Łęczyckie).

Wacław Szczygielski

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Józef Rufin Wybicki

1747-09-29 - 1822-03-10
pisarz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Marcin Ośliński

ok. 1647 - 1720-06-23
teolog
 
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.