Studnicki-Giżbert (Gizbert) Witold (Witołd) Józef (1890–1976), architekt, grafik, malarz, konserwator, pedagog.

Ur. 27 I w Kormanicach (pow. przemyski) w rodzinie ziemiańskiej, był najmłodszym synem Juliana i Wilhelminy z Morgensternów. Miał siostrę Marię (zob. Giżbert-Studnicka Maria) oraz braci: Juliana (ojca Juliusza, zob. Studnicki-Gizbert Juliusz, i Franciszka, zob. Studnicki Franciszek) i Mieczysława (1876–1929), absolwenta (1895) Wyższej Szkoły Handlowej w Aussig (Niemcy), pracującego kolejno w Banku Handlowym we Lwowie oraz Banku Austriacko-Węgierskim w Wiedniu i Tarnowie, działacza Polskiego Tow. Gimnastycznego «Sokół», w r. 1918 komendanta Hufca Harcerzy w Tarnowie oraz członka Komitetu przejmującego władzę od administracji austriackiej.

S. uczęszczał do szkoły powszechnej w Niżankowicach (pow. przemyski), a następnie Wyższej Szkoły Realnej w Tarnowie, gdzie zdał maturę w r. 1908. Studiował na Wydz. Architektury Politechn. Lwow. Od drugiego roku studiów pracował jako kreślarz. Równocześnie kształcił się w zakresie malarstwa, grafiki i rzeźby w pracowniach Jana Nalborczyka, Józefa Pieniążka, Kazimierza Sichulskiego i Feliksa Wygrzywalskiego. Po wybuchu pierwszej wojny światowej wstąpił do Legionu Wschodniego (otrzymał przydział do 2. komp. 1. baonu), a po jego rozwiązaniu (21 IX 1914) został wcielony do armii austro-węgierskiej (służył w niej 1 III 1915 – 15 X 1918). Zaprojektował Tarcze Legionów dla Chrzanowa, Dębicy, Przemyśla i Sierszy (wyróżnione w r. 1914 I nagrodą). Wykonywał ekslibrisy, projektował odznaczenia i znaczki pocztowe. Za ekslibrisy otrzymywał nagrody w konkursach Ordynacji Przeworskiej (1917 – I nagroda), Muz. Narodowego w Krakowie (1919 – II nagroda) i Akad. Roln. w Dublanach (1921 – I nagroda). W l. 1918–19 walczył w obronie Lwowa, m.in. pod Sokolnikami, Sołonką i na Persenkowce, a w r. 1920 wziął udział w wojnie polsko-sowieckiej; otrzymał m.in. Krzyż Obrony Lwowa (1918), Odznaczenie Orlęta (1919) i Medal «Stanęli w potrzebie» (1920). W r. 1919 ukończył studia na Politechn. Lwow.; dyplom inżyniera architekta otrzymał 16 XII 1921. Uprawiał malarstwo miniaturowe, tworząc na kości słoniowej, imitacji kości i pergaminie portrety bliskich mu osób, m.in. Olgi Giżbert-Studnickiej, Gizeli i Pawła Kolarzowskich oraz matki; wykonywał także (głównie na pergaminie) miniaturowe kopie obrazów znanych mistrzów: Rembrandta, Solimeny, Tintoretta i Velasqueza. Miniatury S-ego mają wybitne walory artystyczne i techniczne (z namalowanych 23 ocalało 9).

Dn. 19 I 1921 objął S. stanowisko asystenta przy Katedrze Architektury Monumentalnej Politechn. Lwow. W styczniu 1924 został mianowany konstruktorem przy tej uczelni. Był wówczas członkiem Zarządu Związku Artystów Lwowskich. W tym okresie wykonał konkursowy projekt gmachu Sejmu Śląskiego w Katowicach, zakupiony przez organizatorów ze względu na wartość artystyczną. W r. 1924 wystawiał prace malarskie w TPSP we Lwowie. Zaprojektował stronę tytułową „Zeszytu Architektonicznego” (dod. do „Czas. Techn.” R. 43: 1926 z. 11). Od 14 X 1926 pracował na stanowisku referenta w Okręgowej Dyrekcji Robót Publicznych we Lwowie. W październiku 1926 Tymczasowy Zarząd m. Tarnowa mianował go prowizorycznym kierownikiem Budownictwa Miejskiego. Dn. 1 I 1927 został dyrektorem Budownictwa Miejskiego w Tarnowie; z tego tytułu wszedł też do Wojewódzkiej Komisji Konserwacji Zabytków w Krakowie. W r. 1928 zdobył (wspólnie z Jerzym Müllerem) II nagrodę w konkursie na projekt Domu Zdrojowego w Żegiestowie. W Tarnowie zaprojektował rzeźnię miejską (1927–9), gmach Biblioteki Tow. Szkoły Ludowej (1934), dworzec autobusowy, halę targową oraz kamienice czynszowe (m.in. na Pogwizdowie, 1927–39). Przeprowadził też w Tarnowie konserwację ratusza, murów miejskich i trzech renesansowych kamienic (z częściową rekonstrukcją), odsłonił piętnastowieczne wątki gotyckie w dawnym kościele Bernardynów. Zaprojektował przebudowę ul. Wielkie Schody (zrealizowana w r. 1936) oraz odsłonięcie murów miejskich przez wyburzenie sąsiednich secesyjnych kamienic (niezrealizowane). Zaprojektował i kierował budową tamtejszego Domu Żołnierza im. Marszałka Józefa Piłsudskiego; otrzymał za to Krzyż Honorowy 16. pp (1934). Podczas prac konserwatorskich dokonywał nowatorskich przedsięwzięć technicznych, m.in. bez rozbierania przesunął w r. 1932 na odległość ok. 1,5 km osiemnastowieczny drewniany kościół w Pogórskiej Woli, co było pierwszym w Polsce zabiegiem tego typu. W l. 1938–9 uczestniczył w badaniach archeologicznych prowadzonych z Gabrielem Leńczykiem na zamku Tarnowskich na Górze św. Marcina.

Równocześnie S. uprawiał malarstwo. W r. 1931 uczestniczył w zbiorowej wystawie obrazów w sali Tarnowskiej Kasy Oszczędności. W r. 1933 ukazała się teka jego dziesięciu litografii Stary Tarnów (Tarnów). W r. 1934 otrzymał I nagrodę w konkursie na afisz „Kongresu Eucharystycznego”. Należał do założycieli nieformalnego stow. artystów «Zielona Szpilka», działającego w Tarnowie w l. 1936–9. Zajmował się również fotografią, utrwalając widoki miasta i regionu. W r. 1935 uczestniczył jako juror w konkursie fotograficznym zorganizowanym przez Tarnowskie Tow. Miłośników Fotografii. W okresie międzywojennym należał do Koła Architektów Polskich, Stow. Architektów RP oraz Związku Malarzy Polskich. W tym czasie w wypadku samochodowym stracił prawe oko.

W związku z pogarszającym się wzrokiem 1 IX 1943 zrezygnował S. ze stanowiska dyrektora Budownictwa Miejskiego w Tarnowie. W tym okresie zarzucił uprawianie grafiki i ograniczył się do akwareli. Po zakończeniu wojny należał do założycieli Tarnowskiego Okręgu ZPAP i w l. 1945–6 pełnił kolejno funkcje jego prezesa i wiceprezesa. Był też w tym czasie współzałożycielem Społecznego Komitetu Ochrony Zabytków (przemianowanego w r. 1958 na Tow. Opieki nad Zabytkami); wykonał projekt pieczęci Towarzystwa. W l. 1946–8 pracował w Biurze Odbudowy Miasta. Od 1 IX 1948 był zatrudniony w Państw. Liceum Sztuk Plastycznych, gdzie uczył rysunku technicznego, perspektywy i kreślarstwa oraz kierował warsztatami meblarskimi, prowadząc zajęcia z zakresu rysunku zawodowego i projektowania mebli. W r. 1958 uzyskał stopień magistra nauk technicznych na Wydz. Architektury Politechn. Krak. W r. 1962 wykonał projekt emblematu na oznaczenie mogił powstańców styczniowych na Starym Cmentarzu w Tarnowie. W r. 1969 przeszedł na emeryturę.

Uprawiał S. akwarelę, rysunek, temperę, gwasz i grafikę. Interesował się przede wszystkim pejzażem i architekturą, które przedstawiał w sposób realistyczny, niemal dokumentalny, nadając jednak całości piętno osobistego przeżycia. Malował i litografował m.in. ruiny zamków w Czorsztynie i Melsztynie, drewniane kościoły w Rabce i Dębnie Podhalańskim, widoki Lwowa, Przeworska, Puław, Starego Sącza i Kazimierza nad Wisłą oraz staromiejską architekturę Tarnowa. Był autorem 62 akwarel, gwaszy i rysunków oraz kilkunastu litografii. W czasie swej aktywności twórczej (1919–74) uczestniczył blisko sześćdziesięciokrotnie w wystawach, przeważnie zbiorowych, organizowanych przez Tow. Sztuk Pięknych i ZPAP, głównie we Lwowie, Krakowie i Tarnowie. Był charakterystyczną postacią Tarnowa: wysoki, w obszernym płaszczu i berecie, z przepaską przysłaniającą bliznę po utraconym oku. Zmarł 21 X 1976 w Tarnowie, został pochowany na Starym Cmentarzu. Był odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym i Złotym Krzyżami Zasługi, Medalami: KEN, «Za wojnę 1918–1921» (1929), Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (1931) i 50-lecia ZPAP oraz Odznaką Zasłużonego Działacza Kultury.

S. był dwukrotnie żonaty: od 21 I 1919 z Gizelą z Kolarzowskich, a następnie z Ewą Władysławą z Różańskich; potomstwa nie pozostawił.

W sierpniu 1978 staraniem ZPAP i Biura Wystaw Artystycznych odbyła się w Tarnowie monograficzna wystawa S-ego. Jego prace znajdują się w zbiorach Muzeów Okręgowych w Przemyślu i Tarnowie oraz w posiadaniu prywatnym.

Karykatura przez Tadeusza Jelenia, ok. 1938, ołówek i pastel na papierze, popiersie przez Jana Winiarskiego (gips, okres powojenny) i fot. z okresu międzywojennego w Muz. Okręgowym w Tarnowie; – Klemensiewicz Z., Bibliografia Ekslibrisu Polskiego, Wr. 1952 s. 51 poz. 371; Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Potępa S., Cmentarz Stary na Zabłociu w Tarnowie, Tarnów 1986 s. 123, 141, 145; Rohrenschef W., „Tarnovia et ars”. Informator kulturalny, Tarnów 1977; Sypek A., Alejami Starego Cmentarza, Tarnów 2005 s. 9, 45; – Katalog wystawy jesiennej artystów malarzy, Lw. 1924; Katalog wystawy tarnowskiej delegatury ZPAP, Tarnów 1953; Witold Giżbert Studnicki 1890–1976, Tarnów 1978; Witold Giżbert Studnicki, wystawa malarstwa i grafiki, Tarnów 1969; – Majcher-Węgrzynek A., Witold Giżbert Studnicki (1890–1976), w: Tarnów: wielki przewodnik XII: Zawale, Red. S. Potępa, Tarnów 2005 s. 151–6; Milewska W., Zientara M., Sztuka Legionów Polskich i jej twórcy 1914–1918, Kr. 1999; Opałek M., Tarcze Legionów 1914–1917, Kr. 1917 s. 11, 13, 25–6, 48, 56; Pol. życie artyst. w l. 1915–39; Potępa S., 50 lat ZPAP w Tarnowie, Tarnów 1998; tenże, Przed wojną w Tarnowie, Tarnów 2001 s. 163–5, 196, 198–9, 289; tenże, Tarnów międzywojenny – kronika 1918–1939, Tarnów 1988; tenże, Tarnów w dawnych rysunkach i obrazach, Tarnów 1977 s. 116; Warzała P., Życie i twórczość Witolda Giżberta Studnickiego, Kielce 2003 (mszp. pracy magisterskiej w Akad. Pedagog. w Kielcach); Żychowska M., Harcerstwo tarnowskie 1910–1939, Tarnów 1992 s. 42; – Sprawozdanie Dyrekcji Wyższej Szkoły Realnej w Tarnowie za r. szk. 1907/8, Tarnów 1908 s. 52; – „Ekslibris” 1918 z. 2 s. 81 tabl. IV; – Nekrologi: „Dzien. Pol.” 1976 nr 262, „Gaz. Południowa” 1976 nr z 23–24 X, „Tyg Powsz.” 1977 nr 2; – AP w Kr., Oddz. w Tarnowie: sygn. TS 1, TS 2 (teczki osobowe S-ego); Muz. Okręgowe w Tarnowie: Zespół Witold Giżbert Studnicki z l. 1908–76, W. Giżbert Studnicki, Opis życia i pracy artystycznej, ok. 1970 (mszp.).

Alicja Majcher-Węgrzynek