Biogram Postaci z tego okresu
 August Hlond      Kardynał August Hlond, fragment obrazu.

August Hlond  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1960-1961 w IX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.

  

 
 
 
Spis treści:
 
 
Biogram naukowy jest dostępny wyłącznie w drukowanej wersji PSB. Zapraszamy do zapoznania się z innymi dostępnymi materiałami.
 
 
 

Poniższa nota biograficzna pochodzi z Pocztu Prymasów Polski opublikowanego przez Kurię Metropolitalną w Gnieźnie na stronie www.prymaspolski.pl.

 

August Hlond

 

Syn Jana, kolejarza i Marii z Imielów. Urodził się w 1881 r. w Brzęczkowicach na Górnym Śląsku, w bardzo licznej rodzinie, miał bowiem jedenaścioro rodzeństwa, z którego większość dożyła pełnoletności. August miał trzech braci, którzy podobnie jak on, wybrali drogę kapłańską, wstępując do zakonu salezjanów. Sam August wstąpił do tego zgromadzenia w 1893 r. w Valsalice (pod Turynem), tam też pobierał nauki pod kierunkiem ks. Wiktora Groblewskiego. Rok później przeniósł się do innej placówki salezjańskiej, do gimnazjum w Lombrasio. Do nowicjatu zakonnego wstąpił w 1896 r., a w kolejnym roku złożył śluby wieczyste i podjął studia filozoficzne i teologiczne na Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie, gdzie w 1900 r. uzyskał tytuł doktora teologii.

Jeszcze w tym samym roku został wysłany przez przełożonych swojego zgromadzenia do Oświęcimia, gdzie powstała pierwsza salezjańska placówka na ziemiach polskich. W 1905 r. otrzymał święcenia kapłańskie od biskupa Anatola Nowaka z diecezji krakowskiej. Gdy tylko powstał w Galicji kolejny dom salezjański w Przemyślu, został jego dyrektorem w 1907 r., jednak już dwa lata później przełożeni  przenieśli go do Hagenmüllergasse pod Wiedniem, gdzie również powierzono mu obowiązki szefa placówki. Ponieważ miał kierownicze doświadczenie, został powołany w 1919 r. na urząd salezjańskiego prowincjała prowincji austro-węgiersko-niemieckiej, którą kierował prawie do końca 1922 r.

Właśnie w 1922 r. powołana została administratura apostolska dla Górnego Śląska, a Hlond został jej pierwszym administratorem. W tym czasie założył Drukarnię i Księgarnię św. Jacka, powołał do życia „Gościa Niedzielnego” oraz Ligę Katolicką w swej administraturze. Gdy w 1925 r. papież Pius XI erygował diecezję katowicką, Hlond w 1926 r. został jej pierwszym biskupem, jednak już w tym samym roku zapadła decyzja o jego przeniesieniu na metropolię gnieźnieńsko-poznańską, a rok później otrzymał kapelusz kardynalski.

Nowy Prymas Polski dokonał licznych zmian w podległych sobie archidiecezjach. W 1927 r. zlikwidował Ordynariat Arcybiskupi, a konsystorze gnieźnieński i poznański przekształcił w kurie i nadał im nowy status prawny. W tym też roku powołał dwuletnie filozoficzne studium seminaryjne w Gnieźnie i trzy- lub czteroletnie teologiczne w Poznaniu. Jedną z ważniejszych jego decyzji było też powołanie Towarzystwa Chrystusowego, sprowadzenie do Poznania dominikanów i powierzenie im duszpasterstwa akademickiego, wreszcie reorganizacja Zgromadzenia Braci Serca Jezusowego i sióstr betanek. W 1927 r. Prymas powołał do życia Katolicką Szkołę Społeczną w Poznaniu, w 1933 r. Katolicki Instytut Wychowawczy, w 1938 r. Instytut Wyższej Kultury Religijnej i Katolicką Szkołę Pielęgniarstwa. Był też założycielem Archidiecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej w Poznaniu, a w 1933 r. powołał Radę Społeczną przy Prymasie Polski. Z jego inicjatywy w 1932 r. wzniesiono pomnik ku czci Serca Jezusowego w Poznaniu.

Po wybuchu wojny kard. Hlond wyjechał do Warszawy, gdzie zwołał konferencję biskupów polskich. W obliczu klęski udał się z rządem do Krzemieńca, 14 września przekroczył granicę Polski, udając się początkowo do Rumunii, 19 września 1939 r. przybył do Watykanu. W związku z przygotowaniami Włoch do wojny z Francją opuścił jednak Rzym. W czerwcu 1940 r. przybył do Lourdes, gdzie przebywał do kwietnia 1943 r., następnie przeniósł się do opactwa w Hautecombe w Sabaudii, gdzie został aresztowany przez gestapo i wywieziony do Paryża, a następnie do Bar-le-Duc, wreszcie do Wiedenbrücke, gdzie uwolniły go wojska alianckie zajmujące miasto w kwietniu 1945 r.

Po uwolnieniu udał się do Rzymu, otrzymał tam pełnomocnictwa celem zorganizowania Kościoła w Polsce w nowej sytuacji politycznej i wojskowej. W połowie lipca 1945 r. był już w Poznaniu. W marcu następnego roku otrzymał nominację papieską na arcybiskupa warszawskiego, przy jednoczesnej rezygnacji z arcybiskupstwa poznańskiego, które po ponad 100 latach unii personalnej z archidiecezją gnieźnieńską zostało od niej oddzielone. Już w maju objął kanonicznie nową metropolię, mimo że katedra św. Jana leżała w gruzach. Kard. Hlond zmarł nagle 22 października 1948 r. po dwóch operacjach, jego pogrzeb odbył się 26 października, a ciało spoczęło w kaplicy Najświętszego Sakramentu katedry warszawskiej, po jej odbudowie zostało przeniesione do krypty Prymasów Polski.

 
 

Powiązane zdjęcia

 

Kalendarium

1881

05 VII

rodzi się w Brzęckowicach koło Mysłowic jako syn Jana, drożnika kolejowego i jego żony Marii z Imielów
1887

rozpoczyna naukę w szkole podstawowej w Zawodziu, a będzie ją kontynuował w Chorzowie i Brzezince
1893

rozpoczyna  kilkumiesięczny okres nauki w gimnazjum w Mysłowicach

26 X

przyjeżdża, wraz ze swoim bratem Ignacym, do zakładów salezjańskich w Valsalice pod Turynem
1894

01 VIII

przenosi się, wraz z grupą polskiej młodzieży, do Lombriasco pod Turynem, gdzie kończy czwartą klasę gimnazjum
1896

13 X

wstępuje do Towarzystwa Salezjańskiego
1897

03 X

składa wieczyste śluby zakonne (salezjańskie) po nowicjacie odbytym w Foglizzo we Włoszech, następnie uda się na studia do Rzymu
1900

10 VII

kończy, doktoratem filozofii i teologii, studia na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie

zostaje nauczycielem oraz dyrygentem chóru i orkiestry w Oświęcimiu w pierwszym salezjańskim domu w Polsce 
1902

zostaje wysłany do Wiednia na kursy robót ręcznych - skończy je z dyplomem nauczycielskim
1904

17 XII

przyjmuje niższe święcenia duchowne z rąk bp. Anatola Nowaka
1905

23 IX

przyjmuje święcenia kapłańskie w krakowskim kościele Sióstr Wizytek

24 X

zostaje kapelanem schroniska dla chłopców w Krakowie, ufundowanego przez księcia Aleksandra Lubomirskiego
1907

26 VI

zostaje dyrektorem domu salezjańskiego w Przemyślu
1909

17 VI

zostaje dyrektorem zakładu salezjańskiego w Wiedniu
1916

01 XI

zostaje radcą inspektorialnym prowincji austriacko-węgierskiej zakonu salezjanów
1918

poznaje w Wiedniu mons. Rattiego, późniejszego nuncjusza w Polsce i papieża (Piusa XI), co znacznie wpłynie na jego karierę kościelną
1919

01 XII

przy podziale dotychczasowej inspektorii (prowincji) austro-węgierskiej zakonu salezjańskiego, na polską i niemiecko-austriacko-węgierską, zostaje inspektorem tej drugiej, jako znający języki niemiecki i węgierski
1922

07 XI

zostaje administratorem apostolskim Górnego Śląska - tej części Diecezji Wrocławskiej która przypadła Polsce (z siedzibą w Katowicach)

17 XII

odbywa ingres do prokatedry w Katowicach i wydaje list pasterski "Zaślubiny ze Śląskiem"
1923

09 IX

powołuje do życia tygodnik katolicki "Gość Niedzielny"
1924

18 I

ogłasza list pasterski "O Ojcu Świętym"

01 III

ogłasza list pasterski "O życie katolickie na Śląsku"
1925

14 XII

zostaje mianowany biskupem nowoutworzonej Diecezji Katowickiej
1926

03 I

zostaje konsekrowany jako biskup nowoutworzonej Diecezji Katowickiej

24 VI

zostaje mianowany Arcybiskupem Gnieźnieńsko-Poznańskim przez Papieża Piusa XI
1927

20 VI

zostaje kardynałem
1930

09 XI

zostaje przyjęty do Orderu Orła Białego przez Prezydenta Mościckiego

24 XI

powołuje do życia centralę Akcji Katolickiej w Poznaniu
1931

26 V

zostaje mianowany przez Papieża Piusa XI protektorem polskiej emigracji na całym świecie
1932

10 II

ogłasza list pasterski "O zadaniach katolicyzmu wobec walki z Bogiem"

23 IV

ogłasza list pasterski "O chrześcijańskie zasady życia państwowego"

uczestniczy w międzynarodowym kongresie eucharystycznym w Dublinie

08 IX

eryguje Towarzystwo Chrystusowe dla Wychodźców, dzisiejsze Towarzystwo Chrystusowe dla Polonii Zagranicznej

24 IX

wydaje odezwę "W sprawie bezrobotnych"
1933

powołuje do życia Katolicki Instytut Wychowawczy

01 III

ogłasza list pasterski "O życiu parafialnym"

30 XI

powołuje do życia Radę Społeczną przy Prymasie Polski
1934

bierze udział w międzynarodowym kongresie eucharystycznym w Buenos Aires
1935

12 III

ogłasza list pasterski "Z życia Kościoła Chrystusowego"

10 X

ogłasza list pasterski "O kościelnych sprawach majątkowych"
1936

29 II

ogłasza list pasterski "O katolickie zasady moralne"

w Częstochowie odbywa się zwołany przez niego synod plenarny biskupów polskich
1938

uczestniczy w Międzynarodowym Kongresie Eucharystycznym w Budapeszcie

08 XI

eryguje Instytut Wyższej Kultury Religijnej w Poznaniu
1939

06 IX

wyjeżdża wraz z Rządem z Warszawy - w Siedlcach zostanie raniony odłamkiem bomby

14 IX

przybywa do Rumunii, gdzie desygnowany na prezydenta Wieniawa-Długoszowski proponuje mu sformowanie gabinetu, ale on odmawia

28 IX

wygłasza przez Radio Watykańskie przemówienie do Polaków "Nie zginęłaś Polsko"
1940

06 I

wydaje w Watykanie anonimowo relację o prześladowaniu Kościoła w archidiecezjach Gnieźnieńskiej i Poznańskiej (w czterech językach)

pod naciskiem władz włoskich opuszcza Rzym i udaje się do Lourdes, skąd kontynuuje działalność propagandową na rzecz Polski
1942

ogłasza list pasterski "Problem religijny jutrzejszego świata"

ogłasza list pasterski "Gdy przyjdzie pełnia czasów"
1943

pod naciskiem rządu Vichy przenosi się do opactwa benedyktyńskiego w Hautecombe w Sabaudii
1944

03 II

zostaje aresztowany przez Gestapo w Hautecombe w Sabaudii - przez dwa miesiące będzie internowany w Paryżu

04 II

zostaje przewieziony do aresztu Gestapo w Paryżu - będzie namawiany do współpracy i wydania oświadczenia mobilizującego Polaków przeciw ZSRS

05 IV

zostaje wywieziony przez Niemców z Paryża do Bar-le-Duc w Lotaryngii

30 VIII

zostaje wywieziony przez Niemców z Bar-le-Duc w Lotaryngii do Wiedenbrück w Westfalii
1945

01 IV

zostaje uwolniony przez Amerykanów w Wiedenbrück w Westfalii, gdzie przetrzymywali go Niemcy - uda się następnie do Rzymu

20 VII

po pięcioletniej wojennej tułaczce powraca do Poznania

otrzymuje rezygnacje niemieckich ordynariuszy diecezji na wschód od Odry, co pozwala organizować polską administrację apostolską na Ziemiach Odzyskanych

15 VIII

ustanawia administratury apostolskie na Ziemiach Odzyskanych ze stolicami we Wrocławiu, Gorzowie, Opolu, Gdańsku i piątą dla Warmii i Mazur
1946

04 III

zostaje arcybiskupem świeżo połączonych archidiecezji Gnieźnieńskiej i Warszawskiej (traci Archidiecezję Poznańską odłączoną od Gnieźnieńskiej)
1947

24 VI

powołuje Radę Prymasowską dla Odbudowy Kościołów Warszawy
1948

24 V

ogłasza list pasterski "Do ludności Ziem Odzyskanych", mający uspokoić wiernych po liście Papieża Piusa XII do episkopatu niemieckiego

23 IX

ogłasza list pasterski "O chrześcijańskim wychowaniu młodzieży"

22 X

umiera w szpitalu Sióstr Elżbietanek na warszawskim Mokotowie

26 X

zostaje pochowany w gruzach Archikatedry Św. Jana w Warszawie

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Stefan Sołtyk

1880-06-22 - 1945-05-07
nauczyciel
 

Roman Juliusz Stankiewicz

1921-07-07 - 1985-12-14
aktor teatralny
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Kazimierz Funk

1884-02-23 - 1967-11-19
biochemik
 

Jerzy Iwanowski

1878-02-10 - 1965-03-28
działacz społeczny
 

Sergiusz Zahorski

1886-09-04 - 1962-06-04
generał brygady WP
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.